Ik krijg als wijndocent af en toe de vraag of de wijnen geschikt zijn voor veganisten, ‘vegan friendly’ wijnen dus. Meestal moet ik het antwoord schuldig blijven. Maar aangezien de meeste wijnen nog geen vegan-logo op de fles hebben, ga ik ervan uit dat de meeste wijnen die ik koop niet ‘vegan friendly’ zijn. Vegan wijn? Huh!? Wijn wordt toch gemaakt van druiven? Wat maakt een wijn dan tot een wijn die geschikt is voor vegans? Vandaag dus een Wijnweetje: Wat is vegan friendly wijn?
Klaren met ei of vislijm
De meeste wijnen worden voor het bottelen gefilterd en geklaard. Dat doet de wijnmaker om de wijn te onttroebelen zodat de wijn helder wordt. Dat klaren gebeurt meestal met eiwit. Het eiwit zakt door de wijn en neemt eventuele troebele deeltjes mee. Vegans willen geen gebruik maken van dierlijke producten, ook niet bij wijn. Het onttroebelen met eiwit is dus voor vegans niet acceptabel. Ook wordt er wel gelatine en vislijm (‘isinglass’, een soort collageen die wordt gemaakt van gedroogde zwemblazen van vissen; het Engelse woord komt van het oorspronkelijk Nederlandse woord ‘huizenblaas’) gebruikt. Ook niet erg vegan. Je proeft dat eiwit of die vislijm overigens nmiet terug in de wijn, maar als je een vegan wijn wilt maken, dan zul je moeten zoeken naar andere klaringsmiddelen.
Bentoniet
Is er een andere mogelijkheid om wijn te klaren? Ja hoor. Je kunt in plaats van met eiwit ook onttroebelen met bijvoorbeeld bentoniet. Bentoniet wordt ook wel ‘zwelklei’ genoemd. Het zijn natuurlijke kleimineralen met een enorme zwellingscapaciteit die ook wel als kattenbakkorrels worden gebruikt.
Daarnaast kun je klaren met aardappel-proteïne dat verkregen is uit aardappelzetmeel.
Er bestaat trouwens ook wijn die zowel ongefilterd als ongeklaard is. Dan hoef je je sowieso niet af te vragen of de wijn ‘vegan friendly’ is. En is zijn wijnen die gefilterd worden met een soort micro-filter of keramische filter. Ook dat is geen probleem als je zoekt naar een vegan wijn.
Hoe herken je een vegan wijn?
Dat is niet zo makkelijk, want een wijnproducent hoeft niet aan te geven welk klaringsmiddel hij gebruikt. Soms staat er een vegan-logo of ‘vegan friendly’-logo op. Dan is het duidelijk dat er geen dierlijke producten bij de productie zijn gebruikt. Ook hier, net als bij de bio en eco, vind je weer tal van verschillende logo’s: de groene V-met-blad is algemeen een teken voor veganistische producten, het vegan-keurmerklogo met zonnebloem is van de Nederlandse Vereniging voor Veganisme of het verwarrende V.EU-label (waar in de rand European Vegetarian Union staat en onderaan het woord vegan, terwijl vegetarisme en veganisme toch echt wel iets anders is).
Maar niet alle vegan-wijnen hebben een V-logo. Dan moet de producent het op een andere manier duidelijk maken. Of je wijnwinkel moet het weten. Je ziet ook steeds vaker dat winkels of winkelketens er aandacht voor hebben of een speciaal hoekje voor vegan wijnen reserveren. Ook dan is het duidelijk. Zo hebben (de webwinkels van) GrapeDistrict en Gall & Gall tegenwoordig aandacht voor vegan wijn, maar ook Neleman en anderen.
En bio of biodynamische wijn?
Biodynamische wijn is sowieso niet vegan! Biodynamische wijnboeren gebruiken namelijk koehoornpreparaten bij hun wijnbouw en daarmee zijn alle biodynamische wijnen per definitie als niet ‘vegan friendly’.
Bij biowijnen, eco-wijnen of organische wijnen weet je het niet zeker. De wijn kan, maar hoeft niet vegan te zijn. Even checken dus.
Lijm
Overigens, wil een wijn 100% vegan zijn, dan moet de producent niet alleen een niet-dierlijk klaringsmiddel gebruiken, maar ook de lijm waarmee het etiket vastgeplakt is, mag geen dierlijke producten bevatten!
Is vegan wijn lekkerder? Ik betwijfel het eerlijk gezegd. Maar wellicht ga ik binnenkort eens een proeverij organiseren om de proef op de som te nemen…
[naschrift] In de praktijk worden veel wijnen die nu op de markt zijn qua klaring al veganistisch. Sinds 1 juli 2012 moet namelijk op het etiket vermeld worden dat de wijn melk- of eiproducten kan bevatten als hij geklaard is met een dierlijk eiwit, tenzij met een laboratoriumonderzoek is aangetoond dat het gehalte lager is dan 0,25 mg/l. Dat gehalte is in de praktijk meestal ook lager, maar veel wijnboeren zijn overgestapt op klaren met plantaardige eiwitten omdat het onderzoek weer een heel gedoe is. De reden van de declaratieplicht is trouwens dezelfde als bij sulfiet, niet omdat de stoffen schadelijk zijn, maar omdat sommige mensen er allergisch voor zijn.
De biodynamische wijn van dominio de punctum bevat wel een vegan friendly logo. Dus da is wel verwarrend.
Dat is zeker verwarrend! En vreemd. Want biodynamische wijnboeren gebruiken vaak koehoornpreparaten, niet iets wat de gemiddelde vegan zou toejuichen.
Welke wijn dronk je? Ik zie dat ze ook ‘gewoon’ bio-wijnen maken. Die mogen dan wel onder bepaalde voorwaarden het vegan-logo hebben. Maar als het echt een biodynamische wijn zou zijn, dan denk ik dat het bijna onmogelijk is dat die vegan is.