Vinissima’s “Kleine wegwijzer voor Turkse wijn”

Onlangs kregen we een bijzondere proeverij van Turkse wijnen in mijn wijnproefclub. Dat was voor mij aanleiding om me eens te verdiepen in wijn uit Turkije en om een nieuwe editie in mijn kleine wegwijzers voor wijnen uit minder bekende landen te maken, inclusief een overzicht van de belangrijkste inheemse druivenrassen. Daarom dit keer Vinissima’s “Kleine wegwijzer voor Turkse wijn”.

Turkse wijn is een reis door de geschiedenis, met tal van inheemse druiven waarvan we waarschijnlijk nog nooit gehoord hebben, zoals emir, narince, boğazkere en öküzgözü. Het is ook een reis van de oude wijngaarden van Anatolië tot de moderne wijnhuizen van vandaag die moeten overleven onder een strenge islamitische alcoholwet.

Geschiedenis van de Turkse wijnbouw
Turkije, gelegen op het kruispunt van Europa en Azië, heeft een lange wijntraditie die teruggaat tot de oudheid. Archeologische vondsten suggereren dat er in Anatolië al druiven werden aangeplant in het neolithische tijdperk, rond 7000-5000 voor Christus, hoewel het moeilijk te bewijzen is dat hier ook al wijn gemaakt werd (die claim ligt bij Georgië en Armenië met resp. een wijngeschiedenis van 8000 en 6100 jaar). Gedurende millennia hebben diverse beschavingen, waaronder de Hettieten en de Byzantijnen, bijgedragen aan de ontwikkeling van de wijncultuur in de regio. Turkije behoort daarmee tot één van de oudste wijnlanden ter wereld.

Tijdens het Ottomaanse Rijk (1299 tot 1922) werd de productie en consumptie van alcohol ontmoedigd vanwege religieuze voorschriften. Alleen de niet-islamitische bevolking, zoals Armeniërs en Grieken, mocht wijn produceren voor eigen gebruik en handel. Na de oprichting van de Turkse Republiek in 1923 door Mustafa Kemal Atatürk, een fervent voorstander van secularisme, werd de wijnindustrie gestimuleerd. Atatürk richtte in 1925 de eerste commerciële wijnmakerij op om de productie te moderniseren en te vergroten. Wel was het voor een groot deel van de 20e eeuw een door de staat gerunde monopolistische markt, waardoor er weinig ruimte was voor particuliere initiatief.

Tot de jaren ’90 waren er slechts een paar producenten in het land die veelal geoxideerde en wrange wijnen produceerden. De Turkse wijnbouw ontwikkelde zich snel sinds het midden van de jaren 90 en zeker vanaf 2000. Toen ontstonden de eerste Turkse boetiekwijnhuizen. Rijke zakenmensen kwamen de sector binnen en grote producenten zoals Kavaklidere en Doluca vestigden zich. Zij richtten zich – vaak onder begeleiding van buitenlandse adviseurs – grotendeels op Turkse versies van internationale druivenrassen als cabernet sauvignon, merlot en chardonnay.

Maar in 2013 stelde president Erdoğan weer strenge alcoholwetten in en heeft de Turkse wijnbouw het best moeilijk. Hoe staat het nu met de Turkse wijnbouw?

Turkse wijnbouw in cijfers
De Turkse wijnexport naar Europa bedroeg ooit in 1904 in totaal 340 miljoen liter, aanzienlijk meer dan de ca. 75 miljoen liter die het land momenteel elk jaar produceert. Ondanks de rijke wijnbouwgeschiedenis wordt trouwens slechts een klein percentage van de Turkse druiven gebruikt voor wijnproductie. Met een druivenoppervlakte van ongeveer 410.000 hectare staat Turkije op de vijfde plaats wereldwijd wat betreft druivenaanplant (OIV 2022), maar slechts ongeveer 3% van de jaarlijkse druivenoogst wordt gebruikt voor wijnproductie, dus die vijfde plek vertekent enorm! De waarde van de druivenoogst voor wijnproductie bedraagt net iets meer dan tien miljoen euro (€10,2 miljoen) en qua wijnopbrengst staat Turkije op een 32^e plek. . De rest van de druivenoogst wordt voornamelijk geconsumeerd als tafeldruif of verwerkt tot rozijnen, maar ook tot melasse. En daarnaast voor azijn of rakı (de populaire anijsdrank van Turkije).

Turkse wijngebieden
Er is geen officieel appellatiesysteem in Turkije, maar er zijn natuurlijk wel wijnregio’s te onderscheiden. Turkije’s grootte èn gevarieerde klimaat en geografie zijn verantwoordelijk voor de grote verschillen van de Turkse wijnregio’s. Het westen en het zuiden van het land hebben warme mediterrane omstandigheden, terwijl de Zwarte Zeekust in het noorden een gematigd maritiem klimaat heeft. Een groot deel van de centrale en oostelijke regio’s ervaart warme tot hete continentale klimaten.
Door het bergachtige karakter van het land bevinden wijngaarden zich vaak op grote hoogte. Dit zorgt voor een matigende verkoelende invloed die de rijpingsperiode verlengt. Hierdoor krijgen druiven meer complexiteit èn behouden ze een mooie frisse zuurgraad.

De Turkse wijngaarden liggen verspreid over het hele land. Het Turkse binnenland, Anatolië, is weer verdeeld over een aantal wijngebieden. Je ziet verschillende indelingen van de wijngebieden, maar de zeven belangrijkste gebieden zijn:

• Marmara (Thracië) ten zuiden van Bulgarije en ten zuidoosten van Griekenland. Met de provincies Kırklareli, Tekirdağ, Balıkesir en Istanbul. Deze regio is de op één na grootste regio (30% van de wijngaarden en wijnmakerijen) en produceert ongeveer 40% van de Turkse wijn. Het gematigde klimaat en de nabijheid van drie zeeën creëren ideale omstandigheden voor wijnbouw en de wijnen zijn hier frisser dan in andere wijnregio’s. De wijnbouw is hier historisch sterk verbonden met Griekenland. De nabijheid van de stad Istanbul is gunstig voor de wijnbouw en wijntoerisme hier.
• Egeïsche Zee: de belangrijkste wijnregio van het land in de buurt van de beroemde stad Izmir, met ongeveer 30% van de nationale wijnproductie en de helft van de wijnmakers. In de provincies Çanakkale, Manisa, Denizli, İzmir, Isparta, Muğla, Burdur en Aydın. Het mediterrane klimaat, met milde winters en warme, droge zomers, is gunstig voor zowel inheemse als internationale druivenrassen.
• Midellandse Zeegebied aan de zuidkust van Turkije, in de provincies Antalya en Mersin. Dit is het kleinste Turkse wijngebied.
• Noord-Anatolië ligt aan de Zwarte Zee, met onder andere de provincies Uşak, Ankara, Eskişehir, Yozgat, Sivas en Çankırı. Rond Tokat.
• Oost-Anatolië (met de provincies Elazığ en Malatya) en Zuidoost-Anatolië (met de provincie Diyarbakır en Şanlıurfa). Oost- en Zuidoost-Anatolië zijn bekend als een van de oudste wijnregio’s ter wereld, gelegen in de vruchtbare valleien van de Eufraat en de Tigris. Deze regio’s zijn de bakermat van enkele van de meest karakteristieke inheemse druivenrassen. Tot de nieuwe opkomende regio’s behoren de wijngaarden op 1.800 m hoogte aan de rand van het Vanmeer in Oost-Anatolië.

Zuid-Anatolië (Cappadocië) in de provincies Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Aksarayi and Niğde. Dit is het bekende gebied van Cappadocië dat in het geografische centrum van Turkije, tussen Kayseri en Nevşehir, ligt. Cappadocië met z’n prachtige feeënschoorstenen en tufsteenkegels staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Op ongeveer 1000 meter hoogte zijn wijngaarden in vulkanische tufsteen vrij van phylloxera. Hier wordt veel emir aangeplant en de wijnen hebben er frisse zuren en mineraliteit.

Inheemse Turkse druivenrassen
Turkije herbergt een schat aan inheemse druivenrassen die unieke wijnen voortbrengen. Volgens het Tekirdağ Viticulture Research Institute heeft Turkije 1.435 druivensoorten, waarvan de meeste op oude wijnstokken worden verbouwd. Ampelografen schatten dat er zeker tussen de 600 en 1.200 verschillende inheemse druivenrassen (vitis vinifera) bestaan! Daarvan worden er daadwerkelijk 50 à 65 commercieel gebruikt, mede door de inspanningen van Heritage Vines of Turkey. We lichten de belangrijkste eruit.

Enkele van de inheemse Turkse soorten zijn de yapıncak en papazkarası die in Thracië worden verbouwd; de sultaniye van de Egeïsche kust; de öküzgözü en boğazkere van Oost-Anatolië; de çalkarası van de provincie Denizli in West-Anatolië, en de kalecik karası, narince en emir van Centraal-Anatolië. De afgelopen tijd is gebruikt men ook meer internationale druivenrassen, zoals  chardonnay, riesling, muscat, sauvignon blanc, sémillon, viognier, cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc, alicante bouschet,  gamay, carignan, cinsault, grenache, en syrah.

Witte Druivenrassen:

• Aküzüm: aküzüm is een minder bekend inheems Turks druivenras dat voornamelijk in Anatolië voorkomt. De naam betekent letterlijk ‘witte druif’ in het Turks (ak = wit, Üüüm = druif). Een neutrale tot licht aromatische druif met tonen van peer en lindebloesem. Gebruikt voor eenvoudige witte wijnen of als tafeldruif.
• Beylerce: wordt aangeplant in de westelijke regio’s van Marmaris en Thracië. Het ras wordt gebruikt voor wijn en tafeldruif.
• Bornova misketi (ook: muscat): deze aromatische muskaatdruif wordt rond Izmir verbouwd in de Egeïsche regio. De wijnen van bornova misketi zijn doorgaans aromatisch, licht en makkelijk te drinken. Ze variëren van droog tot bijzonder zoet. Aroma’s: Grapefruit, citroen, citroenwrongel, oranjebloesem, basilicum, munt, tijm, laurierblaadjes, bergamot, kamperfoelie, honing, tropisch fruit, meloen, roos en madeliefjes.
• Dökülgen: de naam ‘dökülgen’ verwijst in het Turks naar iets wat makkelijk loslaat of afvalt. Er is weinig bekend over dit druivenras.
• Emir: een populair ras dat voornamelijk wordt verbouwd in het midden/zuiden van Anatolië (Centraal-Anatolië), in Cappadocië en Nevşehir. Emir betekent ‘heer’ in het Turks en uit de geschiedenis blijkt dat wijnen van emir vroeger populair waren en aan de tafels van de lokale heren werd geserveerd. Emir is aangeplant op vulkanische en mineraalrijke bodem. Het ras geeft wijnen met een vrij hoge zuurgraad omdat het meestal op grote hoogte wordt verbouwd, emir levert dan ook aangename frisse, lichte wijnen met tonen van groene appel en mineraliteit.verdere aroma’s: Aroma’s: citrus (citroen, limoen, bloedsinaasappel, grapefruit), ananas, witte peer, appel (groen en geel), kruiden (gras, kamperfoelie), kiwi, roos. De druif wordt gebruikt voor mousserende wijnen en stille witte wijn. De wijnen hebben meestal geen houtrijping om zo de zuiverheid van het fruit te behouden. Het zijn geen echte bewaarwijnen; het advies is om ze binnen twee jaar op te drinken.
• Gök: geeft levendige witte wijnen die in hun jeugd aroma’s van peer en rijpe appel hebben, en met oudering citrusaroma’s met kruidige accenten. De wijnen zijn middelzwaar met een sappige, opvallende ziltigheid.
• Hasandede: betekent opa Hasan. Hasandede was bijna verdwenen en werd gered door Vinkara Winery. Dit druivenras is afkomstig uit het Kazmaca-gebied in Anatolië. De wijnen zijn delicaat met een licht romige textuur en aroma’s van citrus (citroen, grapefruit), kruiden (munt, citroengras), groene appel, abrikoos en honing. Hasadede geeft witte wijnen van eenvoudige kwaliteit met een hoog alcoholgehalte, maar wordt vooral gebruikt als tafeldruif en voor de productie van pekmes (druivensiroop)
• Kabarcık: vooral te vinden in de regio Zuidoost-Anatolië. De naam ‘kabarcık’ betekent ‘bubbeltje’ in het Turks, wat kan wijzen op de lichte en frisse stijl van de wijn die ervan gemaakt wordt of op de vorm van de druiven. wordt gebruikt voor wijn en als tafeldruif. Wordt gebruikt voor wijn en als tafeldruif. Geeft lichte, frisse en aromatische witte wijnen met een subtiele fruitigheid.
• Mezron & Kerküş: twee druivenrassen die als field blend worden geoogst. Aroma’s doen denken aan appel, gedroogde moerbei en kweepeerjam.
• Narince: Afkomstig uit de regio Tokat in Noord-Anatolië. Het meest aangeplante witte druivenras van Turkije. Narince betekent ‘delicaat’ en het druivenras produceert dan ook elegante verfijnde en fruitige wijnen met aroma’s van citrus (citroen, sinaasappel, limoen, grapefruit), groene appel, kweepeer, steenvruchten, ananas en florale tonen, maar soms ook honing, karamel, vanille en walnoot. De wijnen hebben vaak een redelijk hoge zuurgraad. De wijnen zijn ook geschikt voor houtrijping en worden ook als tafeldruiven gegeten. Leuk weetje: de bladeren van narince worden vaak gebruikt om dolma (gevulde druivenbladeren) te maken.
• Rumi: er is weinig bekend over dit druivenras.
• Sıdalan: geeft wijnen met aroma’s van bloemen en citrus, mineraliteit en een ziltige afdronk.
• Sultaniye (inderdaad: ook sultana of Thompson Seedless): Sultaniye wordt voornamelijk verbouwd in de provincies Denizli en Manisa (Egeïsche regio). Deze druif is pitloos en wordt vooral gebruikt als tafeldruif en rozijnen. Het druivenras wordt vaak gebruikt voor lichte, frisse wijnen, maar vooral voor de rozijnenproductie! Het merendeel van deze druiven wordt namelijk gebruikt als tafeldruif of wordt gedroogd (de bekende sultana rozijnen). Sultnaiye is dan ook niet verwonderlijk het meest aangeplante druivenras van Turkije, met 14.000 ton druiven per jaar. Een deel echter wordt ook gebruikt voor halfdroge en droge wijnen met een fris, frutig en licht karakter. De wijnen zijn toegankelijk met aroma’s van asperges, peer, ananas, bloemen, mango, citroen, gouden en groene appels en hooi.
• Vasilaki: wordt aangeplant op het eiland Bozcaada in de noordoostelijke Egeïsche Zee in de Thracische Zee. Vasalaki geeft frisse witte wijnen met aroma’s van citrus, kruidnagel en sinaasappelschil, die de neiging hebben te oxideren.
• Yapıncak: Onlangs gered ras uit Thracië. Yapıncak is vooral aangeplant in de buurt van de Zee van Marmara in Eceabat, provincie Tekirdag, in Thracië (Noordwest-Turkije). Slechts een paar wijnmakers gebruiken dit moeilijke ras, met name Suvla en Pasaeli. Yapıncak geeft aromatische, lichte tot middelzware wijnen met laag alcoholpercentage en verfrissende zuren met minerale, florale en citrusachtige aroma’s: citrus (citroen, sinaasappel, clementine), wit fruit (appel, peer), kweepeer, acacia, vanille. Yapıncak wordt gebruikt voor mousserende en stille wijn (ook met houtrijping).

Blauwe Druivenrassen:

• Acıkara: een zeldzame inheemse druif die is herontdekt door wijnproducent Likya. Het druivenras wordt aangeplant in de bergen bij Elmali bij Antalya op 1100 meter hoogte. De naam betekent in het Turks ‘bitter zwart’. Likya is de enige producent van acıkara in Turkije. De wijn heeft een dieppaarse kleur, met stevige tannines en aroma’s van zure kers, pruim, jam, chocolade, zwarte peper, cacao, leer en tabak.
• Adakarası: druif die oorspronkelijk van Avsa Island in de Marmara Zee komt. Het druivenras was bijna uitgestorven toen Buyulubag Winery hem nieuw leven inblies en besloot hem te gebruiken om rode en roséwijnen te maken. Hij wordt nu ook in de hele Marmara regio verbouwd, maar Buyulubag is de enige producent die wijn maakt van deze lokale variëteit. De naam betekent ‘de zwarte van het eiland’. Er wordt ook rosé van gemaakt. Kenmerken voor de wijnen zijn: elegantie, medium body, aroma’s van rode bessen (rode bes, wilde aardbei), rood fruit (kers), perzik, roos, eucalyptus.
• Boğazkere: Letterlijk ‘keelsnijder’ of ‘keelbrander’, deze druif uit Zuidoost-Anatolië staat bekend om zijn diepe kleur, rijkheid, matige zuurgraad en stevige tannines. Het ras geeft volle, krachtige bewaarwijnen met aroma’s van donker fruit (bramen en zwarte bes), framboos, cacao en kruiden / specerijen (tijm, anijs en bakkruiden) en tabak. Mede dankzij de tannines hebben de meeste wijnen van boğazkere wat tijd nodig om op dronk te komen. Zorgt in een blend met öküzgözü voor structuur.
• Çal karası: paarsachtig zwart druivenras uit Çal, een dorp in de provincie Denizli in de Egeïsche regio. De naam betekent ‘het zwart van Çal’. Çal karası wordt vooral voor rosé en lichte, rode wijnen gebruikt. Wijnen van çal Karası zijn meestal fris met een hoge zuurgraad en goed in balans. Aroma’s van rood fruit (framboos, aardbei), rijp wit fruit, perzik, florale tonen (roos), tijm.
• Foça karası geeft wijnen met aroma’s van aardbei en kweepeer.
• Horoz karası: betekent ‘zwarte haan’. Komt oorspronkelijk uit de provincie Kilis. Het ras geeft kleurrijke, tannine- en alcoholrijke rode wijnen, maar wordt vooral gewaardeerd als tafeldruif. Horoz karası wordt vooral aangeplant rond Gaziantep in de gelijknamige provincie (gelegen naast Kilis) nabij de grens met Syrië.
• Kalecik karası: De naam van deze lokale druif betekent ‘de zwarte van Kalecik’. Kalecik is een klein stadje in de buurt van Ankara in Centraal-Anatolië. De naam van deze plaats betekent ook ‘klein kasteel’. Je vindt dit druivenras vooral in Anatolië, maar ook in Thracië. Deze wijn heeft meestal een robijnrode kleur en wordt soms vergeleken met pinot noir, maar is minder tanninerijk. Het is een van de meest verbouwde druiven in het land. Het ras levert elegante fluweelzachte wijnen met medium-body en aroma’s van rood fruit (aardbei, zure kersen, rode bessen), florale tonen en kruidigheid (zwarte peper en kruidnagel). De wijn heeft een frisse zuurgraad en een laag tanninegehalte.
• Karalahna: geeft wijnen met stevige tannines en aroma’s van pruimen, kersen en frambozen.
• Karasakiz: deze druif werd in het verleden veel gebruikt voor distillatie, maar de wijnproducenten Suvla en Pasaeli hebben die slechte reputatie veranderd. De naam betekent ‘zwarte mastiek’. Je vindt karasakiz vooral in Thracië en in de buurt van de Zee van Marmara. Suvla en Pasaeli maken er rode en rosé wijn van. De kleur is robijnrood. De wijnen hebben een lage zuurgraad en weinig tannines met aroma’s van rood fruit (kers, aardbei), pruim, tijm, walnoot, chocolade, kruiden en soms rokerige tonen.
• Köhnü: aangeplant in Oost-Anatolië, met name in de provincie Elazig, waar het vaak wordt gemengd met kösetevek.
• Kösetevek: aangeplant in Oost-Anatolië, met name in de provincie Elazig, waar het vaak wordt gemengd met köhnü.
• Kuntra: komt voor op het Turkse eiland Bozcaada (Tenedos), gelegen in de Egeïsche Zee. Dit ras wordt al eeuwenlang verbouwd en is een van de belangrijkste inheemse druiven van het eiland. Wordt voornamelijk gebruikt voor wijnproductie, soms in blends met andere lokale of internationale druiven. Wijnen van kuntra zijn meestal licht tot medium-bodied, met een fruitig karakter en zachte tannines. De wijnen kunnen tonen van rijpe rode vruchten en lichte kruidigheid hebben. Sommige versies worden jong en fris gedronken, terwijl andere meer structuur en rijpingspotentieel hebben. Kuntra wordt soms vergeleken met carignan, maar kuntra heeft een delicatere en elegantere structuur.
• Merzifon karası: geeft wijnen met aroma’s van rode pruim, kers en kruidnagel.
• Öküzgözü: de naam betekent letterlijk ‘stierenoog’ vanwege de grote, donkere druiven die doen denken aan een stierenoog. Het is het meest aangeplante blauwe druivenras van Turkije. Het ras is afkomstig uit Oost-Anatolië, en geeft fruitige en bloemige wijnen met een hoge zuurgraad. Veel wordt op grote hoogte verbouwd, waar koelere nachten helpen om de hoge zuurgraad te behouden. Vanwege die hoge zuurgraad kunnen de wijnen vaak lang(er) rijpen. De wijn is vrij zacht met levendige zuren en heeft een fruitige, bloemige en fruitige smaak, maar er zijn ook wijnen met aroma’s van zwarte kers, granaatappel, lavendel, chocolade en bramen. Er worden van öküzgözü verschillende wijnstijlen gemaakt, van sappige elegante wijnen met zachte rijpe tannines en aroma’s van viooltjes, rode en zwarte pruimen, tot complexere, op eikenhout gerijpte wijnen met zwoele specerijen en rijp fruit. Maar öküzgözü is waarschijnlijk op z’n best zonder houtrijping en wordt ook wel eens de Beaujolais van Turkije genoemd. Öküzgözü wordt ook vaak geblend met boğazkere en zorgt in die blend voor sappig fruit.
• Papazkarası: betekent zwarte paus of priester. Dit is een zeer oud Thracische druivenras dat je ook in Griekenland kunt vinden onder de naam ‘kara kapas’. De regio Kirklareli in het noorden van Turks Thracië is het beste gebied voor papazkarası. De druiven hebben een diepblauwe kleur die elegante fruitige wijnen met een hoge zuurgraad geven en aroma’s van donker fruit (kers, pruim), bloemen (viooltjes) en specerijen (witte peper, vanille).
• Patkara: geeft levendig fruitige, donkerpaarse en middelzware wijnen met ronde tannines, aanhoudende zuurgraad en aroma’s van pruim, zwarte kers en aardsheid.
• Sergi karası: er is weinig bekend over dit inheemse ras.

De wijn Buzbağ moet nog even genoemd worden. Buzbağ is een volle rode wijn gemaakt van boğazkere-druiven die groeien in de regio Anatolië in Turkije. De wijn is een rode wijn met een hoog tanninegehalte. Soms wordt het geproduceerd op een ijswijnmanier, waarbij de druiven aan de wijnstok blijven hangen tot de eerste vorst en vervolgens worden geplet terwijl de druiven nog bevroren zijn. Historisch gezien wordt het gebied waar buzbağ wordt geproduceerd beschouwd als een mogelijke geboorteplaats van wijn. De verhalen over Noach na de zondvloed laten hem een wijngaard planten in de buurt van het gebied waar de ark landde. Dit gebied zou (volgens Wikipedia) in de buurt van de stad Elazığ aan de rivier de Eufraat, liggen.

Producenten
Er zijn volgens Jancis Robinson (2024) momenteel bijna 200 wijnproducenten in Turkije. De Turkse wijnindustrie wordt gedomineerd door enkele grote producenten, zoals Kavaklıdere, Doluca en Kayra, die samen een aanzienlijk deel van de nationale productie voor hun rekening nemen. De vier grootste producenten (Kavaklidere, Kayra, Sevilen en Doluca) produceren elk ongeveer zes tot acht miljoen liter. Grote producenten als Doluca, Kavaklidere, Kayra, Pamukkale en Sevilen exporteren ook, net als bijvoorbeeld Paşaeli en Chamlija. Daarnaast zijn er kleinere wijnhuizen die verspreid zijn over het land, met name in Anatolië, Thracië en langs de Egeïsche Zee.

Huidige politieke situatie en invloed op de wijnindustrie
De politieke situatie in Turkije heeft de wijnindustrie de afgelopen jaren voor uitdagingen gesteld. In 2013 voerde de regering onder leiding van president Recep Tayyip Erdoğan strikte alcoholwetten in, waaronder een verbod op alcoholreclame in eigen land, beperkingen op de verkoop van alcohol tussen 22.00 en 06.00 uur, en hogere belastingen op alcoholische dranken. Tegenwoordig zijn er strenge controles op waar en hoe wijn verkocht mag worden. En het is een misdaad om wijn op sociale media te noemen. Het leidt er onder andere toe dat Turkse wijnmakers soms proeverijen in het buitenland houden om hun wijn überhaupt te kunnen promoten. Zo woonde ik in 2015 in Bulgarije tijdens een wijncongres een interessante proeverij bij van vijf Turkse wijnmakers die zich ‘Wines of Young Turks’ noemden. Helaas is weinig over hen te vinden.

Al deze strenge maatregelen van Erdoğan hebben geleid tot een daling van de binnenlandse consumptie en hebben het voor wijnproducenten moeilijker gemaakt om hun producten te promoten en te verkopen. Het leidde er ook toe dat Turkije de afgelopen jaren nogal wat wijngaardoppervlakte kwijtraakte omdat wijnmakers overstapten op bijvoorbeeld appels en nectarines. En de belangenorganisatie Wines of Turkye is bijna in het niets verdwenen.

Ondanks deze obstakels blijft de Turkse wijnindustrie veerkrachtig. Er wordt wel wat wijn in Turkije zelf verkocht, in supermarkten of toeristische steden. Daarnaast richten veel producenten zich op exportmarkten en wijntoerisme om hun bedrijf te ondersteunen. (Ik had in 2015 al een proeverij in Bulgarije van een groep van vijf Turkse wijnmakers die zich de Wines of Ýoung Turks’ noemden) Bovendien is er een groeiende interesse in het herontdekken en cultiveren van inheemse druivenrassen, wat bijdraagt aan de diversiteit en het unieke karakter van waarmee Turkse wijnen zich kunnen onderscheiden op de internationale markt.

Proefnotities
We proefden tijdens onze proeverij onder andere de volgende wijnen:

• [mousserend] De mousserende wijn Yaşasın brut van Vinkara uit 2020. Yaşasın is de eerste mousserende wijn uit Turkije met tweede gisting op fles ( de zgn. méthode traditionnelle). Het druivenras is kalecik karası, een blauw ras. Deze wijn is dus wit gevinifieerd (een blanc de noirs). De tirage was December 2020, het dégorgement was mei 2023. De wijn heeft 12% alc. en een dosage van 10gr/L. Sappig, fruitig, zuiver en vol met midfijne mousse en milde zuren en tonen van appel en peer. Yaşasın betekent zoiets als een lang leven, maar ook hoera! Ik zeg hoera, prima mousserende wijn. [€30]
• [wit] 2022 Vinkara van hasandede heeft 6 maanden sur lie gelegen in rvs. Een klein bittertje, frisse zuren, meer vulling door de ‘sur lie’-rijping, grapefruit-tonen en kruidigheid. De kenmerken van hasandede (‘opa Hasan’) komen goed naar voren. [€17,60]
• [wit] 2023 Vinkara van narince. De wijn is droog (0,6gr/L restsuiker), heeft frisse zuren, mineraliteit en florale tonen. Narince betekent ‘delicaat’ en dat blijkt ook bij deze wijn. [€11,50]
• [wit] 2022 Turasan van emir. Lichtgeel met groenzweem. Van vulkanische bodem. Frisse zuren, groene appel, citrus en reine claude met medium body. [€12,50]
• [wit] 2021 Arda Gala van papazkarası. Papazkarası is een blauw druivenras. Deze wijn is dus een blanc de noirs. De wijn is gemaakt met directe persing. Granny smith, amandel, reine claude en mineraliteit met frisse zuren. Had iets eerder gedronken mogen worden. [9,45]
• [rood] 2019 Shiluh Manastir van boğazkere. Boğazkere betekent ‘keelsnijder’, maar daarvan hebben we gelukkig niets gemerkt. De wijn heeft medium+ zuren en stevige – bijna drogende – tannines. Verder bosvruchten en kersen. [€15,55]
• [rood] 2019 DLV van öküzgözü. Een wijn met vier maanden houtrijping op Frans eiken. Hoewel ik ook wel eens gelezen heb dat wijnen van öküzgözü de ‘Beaujolais van Turkije’ worden genoemd vanwege hun elegantie en frisse zuren, hebben we daar bij deze wijn weinig van gemerkt. De wijn is donker, fruitig, met kersenfruit, kruidigheid en lichte houttonen. Mooi ontwikkeld. [€15,60]
• [rood] 2018 Vinkara reserva van kalecik karası. 18 maanden houtrijping op Frans eiken en nog zes maanden flesrijping. Transparant van kleur met een mooi ontwikkelde neus, elegante houttonen en een goede balans tussen zuren en een kleine zoetimpressie (wellicht dankzij de 14,9% alc.). Donker fruit, lichte vanilletonen en wat rokerigheid. Mooi ontwikkeld en de topper van de avond. Oplage 6.800 flessen. [€24,50]
• [rood] 2020 Arda van gamay. Na alle inheemse druivenrassen sloten we af met … gamay. Ja, er worden natuurlijk ook wijnen van Franse / internationaal bekende druivenrassen gemaakt in Turkije. Snap ik ook wel. Maar ik ben niet voor niets in dergelijke landen vooral geïnteresseerd in de inheemse rassen, want die sauvignon blancs en merlots in de wereld kennen we allang! Typerend dus misschien dat deze wijn die nu juist niet van een inheems ras was, voor mij de minste van de avond was. Van 30 jaar oude stokken en met zes maanden houtrijping, met donker fruit en kruidigheid, maar de wijn leek niet helemaal zuiver en had teveel extractie. Met name door dat laatste was de vergelijking met Beaujolais-gamay ook helemaal zoek. Dat geeft niets, maar nee, dit was ‘m niet. Doe mij maar wijn van de inheemse Turkse druivenrassen, interessanter …!