National Dishes Nr. 16/196 – BELIZE – Rice and Beans

Op naar Centraal-Amerika voor heerlijke Caraïbische sferen in Belize! In 2020 startte ik mijn culinaire wereldreis @NationalDishes. Het doel: de nationale gerechten van alle 196 landen ter wereld koken, van Afghanistan tot Zwitserland. Ik begon mijn culinaire wereldreis in Afghanistan en ben al kris kras de wereld rondgegaan en in alle continenten geweest, o.a. naar Algerije, Argentinië, Australië, Bahrein, Bangladesh en na lange pauze afgelopen week België en tussendoor naar Oekraïne vanwege de vreselijke situatie daar. Inmiddels ben ik aangekomen in Belize, het voormalige Brits-Honduras. Dus hier is: National Dishes Nr. 16/196 – BELIZE – Rice and Beans. Terwijl we kookten, maakten we ook nog een heerlijke Belize Rum Punch, want als de bonen koken en de kip in de oven staat, moet je toch bijna een uur wachten… Cheers!

Belize, ik moest even opzoeken waar het precies ligt. Het ziet er echt uit als een heerlijke Caraïbische bestemming, mèt ook nog eens indrukwekkende oude Maya-cultuur. Wie weet wordt het wel een van mijn toekomstige reisbestemmingen…! Wie had dat gedacht!?

Waardering: 14,5/20 punten
Vanaf gerecht 12/196 waarderen we de nationale gerechten die we eten. Leuk om straks te kunnen vergelijken welke gerechten ons wel en welke minder bevallen.
Rijst en bonen, mwah. Niet echt ons ding. Maar het gerecht werd verrassend door de kokosmelk. En het zoete van de gebakken of gefrituurde bananen doet het er goed bij, zeker als je die heerlijke – maar pittige – kip met smaakmaker recado erbij maakt. De recado is vrij pittig, maar is ook heerlijk fruitig doordat je er sinaasappelsap aan toevoegt. Echt heerlijk!
Ingrid: 7,5/10
Marion: 7/10

Belize

Belize (het vroegere Brits-Honduras) is een onafhankelijk koninkrijk in Centraal-Amerika . De Britse koningin Elizabeth II is nog steeds het staatshoofd. Het land is dan ook lid van het Britse Gemenebest.
Belize grenst in het noordwesten aan Mexico en in het zuiden en westen aan Guatemala. In het Oosten ligt de Carabische Zee.

In het land worden Engels (officieel), Spaans, Q’eqchi’, Mopan, Yucateeks Maya, Plautdietsch en Garifuna gesproken. Belize heeft in de Caraïbische Zee een aantal eilanden, waaronder Ambergris Caye, Caye Caulker en de Turneffe-eilanden. De meeste eilanden zijn koraaleilanden, maar het grootste eiland Ambergris Caye is geen koraaleiland.

Het land werd voor de komst van de Spanjaarden bewoond door Maya’s. In de 17e eeuw werd het gebied door Britse houthandelaren en piraten gekoloniseerd. Het werd als Brits-Honduras in 1840 formeel een Britse kolonie.

De orkaan Hattie bracht in 1961 veel schade in Belize. De regering besloot daarop dat de ligging van de hoofdstad onder zeeniveau te veel risico’s met zich meebracht. Na enkele jaren was de nieuwe hoofdstad Belmopan ontworpen, in het precieze geografische centrum van het land. In de jaren zeventig werd met de verhuizing van regeringsgebouwen begonnen.

In 1964 kreeg Brits-Honduras intern zelfbestuur en in juni 1973 kreeg het de naam Belize. Het effectieve gezag bleef echter in handen van de gouverneur uit Groot-Brittannië. De People’s United Party, onder leiding van George Cadle Price, was leider van de onafhankelijkheidsbeweging. Op 21 september 1981, na vertragingen vanwege territoriale geschillen met Guatemala, werd Belize onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. De nieuwe staat bleef grensconflicten kennen. Er bleef zelfs een Brits garnizoen achter. Het duurde tot 1991 voordat Guatemala Belize erkende. Tot heden is er echter een grensdispuut tussen beide landen. Op veel Guatemalteekse kaarten is Belize (of een deel ervan) als departement van Guatemala afgebeeld. [Bron: Wikipedia]

Bezienswaardigheden Belize
Ik deed het niet eerder in deze serie van nationale gerechten, een stukje over de bezienswaardigheden van een land opnemen. Maar eerlijk gezegd: ik moest even opzoeken waar het precies ligt. Terwijl ik het opzocht en ook naar de bezienswaardigheden keek, zag ik het ene na het andere mooie plaatje voorbijkomen. Het ziet er echt uit als een heerlijke Caraïbische bestemming, mèt ook nog eens indrukwekkende oude Maya-cultuur. Ik wil je een paar kiekjes van Belize dan ook niet onthouden om even bij weg te dromen. Wie weet wordt het wel een van mijn toekomstige reisbestemmingen…! Wie had dat gedacht!?

Wat kun je qua bezienswaardigheden in Belize en al z’n koraaleilandjes verwachten? “Hagelwitte stranden, wuivende palmen en tropische eilanden,” zeggen de reisbrochures. Je kunt gaat zeilen langs de kust van Belize of rond de vele eilandjes voor de kust (“sailing the Cayes”). Het Belize Barrier Reef is na Australië het grootste barrièrerif ter wereld. Het Barrièrerif ligt rond het eilandje Caya Caulker. Vanaf het grootste eiland Ambergris Caye kun je ook snorkel- en duiktrips maken; het wordt wel het ‘Bali van Belize’ genoemd.
Eén van de meest unieke bezienswaardigheden van Belize is The Great Blue Hole. Dit natuurverschijnsel ligt in het Lighthouse Rif en is één van de populairste bezienswaardigheden van Belize. In deze onderwatergrot leven veel verschillende vissoorten, waaronder de verpleegsterhaai en de zwartpunthaai. Je kunt ook naar de zandstranden van schiereiland Placencia gaan als je van strand houdt.
Actun Tunichil Muknal (ook bekend als ATM of ATM Belize) is in 1992 ontdekt. Het is een grot waar je ook een ondergrondse tour kunt maken. Natuurliefhebbers kunnen ook hun hart ophalen in het Rio Blanco National Park.
Meer geïnteresseerd in cultuur? Bezoek dan bijvoorbeeld de oude Mayastad Lamanai (‘overspoelde krokodil’) met tal van tempels, de oude machtige Mayastad Caracol (pas in 1936 herontdekt) in het regenwoud met een 42m hoge piramide, of de mayaruïne Xunantunich.
Muziekfans kunnen terecht in het rustige dorpje Hopkins waar je kunt genieten van de Garifuna-dans en –muziek. De Garifuna bevolking stamt af van de Caribische indianen en Afrikaanse slaven.

Culturele invloeden in Belize
De keuken van Belize is een mengelmoes van invloeden van allerlei bevolkingsgroepen en culturen. De invloed komt onder andere van Indianen (Maya’s die van oorsprong uit Guatemala en Mexico zijn gekomen), Creolen (afstammelingen van de Afrikaanse slaven), en een grote groep Mestiezen (geboren uit een Europese, vaak Spaanse of Portugese, vader en een Indiaanse moeder of andersom). Daarnaast leven er in het land ook Garifuna’s; zij zijn van Indiaanse en Afrikaanse afkomst. De Spaanse en Britse kolonisten hebben ook hun culinaire invloed achtergelaten. En uiteraard heeft het land Caraïbische culinaire invloeden. Indiërs kwamen na 1838 in het land om te werken op de plantages, nadat de slavernij in dat jaar was afgeschaft. Ze werkten onder contract op de plantages in ruil voor onderdak en eten. Na vijf jaar waren ze ‘vrij’. Rond het midden van de 19^e eeuw kwamen ook Chinezen als contractwerkers naar het toenmalige Brits-Honduras; de eersten arriveerden in 1865. Velen van hen pleegden zelfmoord vanwege de slechte arbeidsomstandigheden. De huidige kleine Chinese gemeenschap in Belize (minder dan 2% van de bevolking) is echter zeer dominant en runt een groot deel van de levensmiddelenwinkeltjes (>90%), restaurants, fast foodtentjes èn de loterij! Wikipedia stelt zelfs dat de Chinezen de economie van Belize controleren c.q. domineren!

Daarnaast leeft in Belize een vrij grote groep traditionele mennonieten (doopsgezinden) in het zuiden van het land (o.a. Shipyard); ze zijn vooral van Europese komaf (vooral uit Duitsland, Nederland en Canada), hebben grote gezinnen en ze staan bekend om haar strenge geloofsregels. Je herkent ze zo. Alle mannen dragen een hoed, tuinbroek of bretels en een geruit hemd. De vrouwen dragen wijde rokken en witte hoeden; broeken zijn voor hen verboden.

De keuken en specialiteiten van Belize
De diversiteit van culturele invloeden betekent ook dat je in Belize heel gevarieerd kunt eten. Het eten in Belize is vaak een combinatie van Latijns-Amerikaanse en Caraïbische gerechten. Bonen en rijst zijn vaak de belangrijkste ingrediënten van elke maaltijd. Omdat Belize aan de kust ligt, zie je veel vis. en kip zie je veel. Een onvolledig overzicht van de specialiteiten van Belize.

Bij het ontbijt wordt brood gegeten, of tortillas, maar ook ‘fry jacks’ (gefrituurd deeg in driehoeksvorm). En ‘refried beans’ (gekookte en deels gepureerde bonen) zijn vaak een vast onderdeel, evenals eieren.
Bij de lunch kom je de bekende ‘rice and beans’ al tegen, net als tamales of panades. Tamales zijn gevulde maïsmeelflapjes met kip, varkensvlees of bonen met erwtjes, ui en tomaten. Ze worden in bananenblad (plantain leaves) gestoomd. Panades zijn een soort pasteitjes (‘meat pies’ die we ook kennen als empanadas). Escabeche (uiensoep) zie je ook als lunch, evenals de kippen-groentensoep chimole (of chirmole; ook Relleno Negro of ‘black dinner’).
Een populaire snack is ceviche van rauwe vis, garnalen of conch vermengd met uien, tomaten en koriander en gemarineerd in limoensap. Geserveerd met verse tortillachips. En andere streetfood-snack is salbutes: een gefrituurde tortilla met toppings van sla, kip of kalkoen, ui, tomaten en avocado. Ook ‘conch fritters’ van de reuze-zeeslak conch zijn populair.
Hou je van kreeft (lobster), ga dan in het kreeftenseizoen (officieel van 15 juni t/m 14 februari) naar Belize! De kreeft is er dan overheerlijk èn super goedkoop. Of je bezoekt het Lobster Festival.
Kokosnoten kom je veel tegen in desserts uit Belize. Van kokostaart en kokostoffee, tot kokosijs of bananen-kokoscake. De Belize Fruit Cake is trouwens een lekkere rumcake. De Johnny Cakes worden gemaakt van bloem en kokosmelk.
Een typische lokaal drankje is ‘seaweed’, een mix van room, zeewier, suiker en melk.
Het favoriete biermerk van Belize is Belikin. En rum uit Belize is er ook, van Cuello’s Distillery en Traveller’s Liquor maakt het populaire merk ‘One Barrel’. Caribbean Rum Punch of Belize Rum Punch is trouwens de nationale cocktail van Belize.
En hebben ze ook wijn in Belize? Ja hoor, maar verwacht wel iets heel anders. Zo is er de ‘wijn’ van gefermenteerde cashewnoten van Cashew and Craboo Wines. Ze maken ook wijn van o.a. craboo (krabben) en bramen.

Daarnaast zie je specifieke gerechten uit de diverse culturen.
Kip escabeche komt uit de Yucatan-Maya- en Spaanse cultuur. Van de Maya’s komt ook het gebruik van smaakmaker recado (* zie verderop). En maïsmeel. En de Maya’s en Mestiezen brachten tortillas, tamales (van maïs en kip; soms ook ‘tamalitos’ of ‘ducunu’ genoemd) en panades (gevuld met vis, bonen of wat de kok voorhanden heeft) en garnaches. Van hen komt ook Cochinita Pibil, een soort ‘pulled pork’ uit Belize met varkensvlees dat langzaam gegaard is in bananenblad. En nog een soep: sere, vissoep met gefrituurde vis, kokosmelk, bakbananen en cassave.

De Creolen hebben ‘bile up’ (of ‘boil up’) gebracht, een combinatie van gekookte eieren, vis of varkenspoot met cassave, bakbananen, yams, zoete aardappel, cacao en tomatensaus. Van de cassave maken ze ‘bammy’, een plat ‘koekje of cake van ca. 10cm in doorsnee die ze hebben overgenomen van de Garifuna. De Creolen gebruiken ook veel kokosnoot, en dan alles ervan.

Hudut of Hodu is een Garifuna gerecht, gemaakt van vis gekookt in kokosnoot bouillon, geserveerd met puree van bakbananen. De Garifuna zijn sowieso gek op vis(gerechten), maar gebruiken ook veel cassave, zoals in het cassavebrood ereba.

Het nationale gerecht: Rice and Beans
Rice and Beans is het nationale gerecht van Belize, en die rijst met bonen is eigenlijk ook een Caraïbische klassieker. Overal in het Caraïbisch gebied zijn rijst en bonen een favoriet gerecht, maar elk land maakt het net wat anders.

Belize Rice and Beans wordt bereid in kokosmelk, daardoor smaakt het weer heel anders. Verder hoort er aardappelsalade bij en vaak ook nog gebakken of gefrituurde bakbanaan. Zetmeel op zetmeel op zetmeel op zetmeel. Tja. Staplefood noemen ze dat; hoofdvoedsel ofwel basisvoedsel. Daarnaast komt er ook nog wel eens coleslaw en een lekkere verse habanero-peper erbij, wat ui en limoensap. En omdat ‘rice and beans’ een bijgerecht is en geen hoofdgerecht, kun je er van alles bij serveren, zoals vis of gebraden kip. De bakbananen heb ik weggelaten, maar de kip à la Belize (op smaak gebracht met die typerende recado) heb ik me niet laten ontgaan.

Ingrediënten Rice & Beans (2 personen)

• 125gr gedroogde rode kidneybonen
• 4 knoflooktenen, gepeld
• 125gr basmatirijst
• 1 blik kokosmelk à 400ml
• Zout en versgemalen peper

Voor de groentenmix:

• 1 knoflookteentje, grof gehakt
• 1 grote ui, gehakt
• 1 groene paprika, zonder zaadlijsten en in blokjes
• 2 stengels bleekselderij, in blokjes
• 2 laurierblaadjes
• 1EL peterselie, gehakt
• Zout en versgemalen peper
• Olie

Bereiding Rice & Beans
PS Ik maak gebruik van de basmatirijst van Tilda. Die moet je ca. 11 minuten koken. Daardoor is de bereidingstijd van stap 6 veel korter dan de meeste recepten uit Belize waar de rijst bijna een uur moet koken.

1. Was de gedroogde bonen goed in water.
2. Doe de gewassen bonen de avond ervoor in een pan met water (3-4x zoveel als bonen). Week de bonen vervolgens in water. Kijk op de verpakking hoelang je ze in water moet weken. Vaak is dat 8-24 uur. Doe dat dus de avond voor het koken.
3. Je kunt nu het weekwater verschonen, of het gebruiken als kookwater.
4. Voeg 4 knoflookteentjes en wat zout toe en kook de bonen in ca. 60minuten bijna gaar.
5. Fruit in een koekenpan of wok in olie het gehakte knoflookteentje, de gehakte ui, de paprikablokjes, de bleekselderijblokjes met het laurierblaadje. Voeg de gehakte peterselie toe en breng op smaak met zout en versgemalen peper. Voeg het groentenmengsel toe aan de bonen.
6. Voeg de rijst en het blik kokosmelk toe aan de bonen, roer goed om en kook de alles volgens de aangegeven kooktijd van de rijst (bij mij dus 11 minuten, maar als je andere rijst gebruikt misschien 45 minuten; check zelf even! In dat geval kook je in stap 4 de bonen 45 minuten.). Als je te weinig vocht hebt en alles niet meer onder staat, voeg dan nog wat heet water toe.
7. Serveer Beans & Rice met kip (zie recept hieronder) of vis van jouw keuze en desgewenst met aardappelsalade (zie recept hieronder) en gefrituurde plakjes (bak)banaan en eventueel ook nog met coleslaw.

Kip met recado (4 personen)

Ingrediënten kip met recado
Voor de recado:
PS Ik gebruik hierbij geen annattozaadjes wat gebruikelijk is voor de kleur, maar die hier lastig te krijgen zijn. Sommigen voegen ook komijn, kaneel en/of kruidnagel toe. Wil je nog meer extra kleur, voeg dan een theelepel kurkuma toe. In recepten die ik las, moest behoorlijk veel vocht en dan zou je een smeuïge pasta moeten krijgen na pureren/blenden. Die vloeistof leek me veel te veel en heb ik drastisch verlaagt en er nog wat tomatenpuree aan toegevoegd voor extra dikheid. Het leverde nog steeds geen pasta op, maar wel een stroperige vloeistof waarmee je prima je kip kunt insmeren. De recado is vrij pittig (kun je natuurlijk zelf bijstellen), maar is ook heerlijk fruitig doordat je er sinaasappelsap aan toevoegt. Echt heerlijk!

• 5 knoflookteentjes, gepeld
• 1 witte ui, in dikke plakken
• 1EL olijfolie
• 1EL gedroogde (Mexicaanse) oregano
• Een klein plukje saffraan die je weekt in 50ml warm water
• 1TL pimentpoeder
• 1 ½TL versgemalen zwarte peper
• 1-2TL deggi mirch of een andere chilipoeder, naar eigen smaak (in het oorspronkelijke recept staat ½ cup ancho chile powder of 2 ounces; wow, dat leek mij heel erg veel!)
• 1TL paprikapoeder mild
• 1TL kurkumapoeder (optioneel)
• 1EL tomatenpuree + een schepje suiker voor de balans
• Zout (ca. 1EL of minder naar wens; zeker als je zout op je kip strooit)
• 50ml cider- of witte wijnazijn
• 100ml vers sinaasappelsap

Voor de kip:

• 8 drumsticks (2 p.p.)
• Recado (zie hierboven); het bovenstaande recept levert voldoende recado op om alle drumsticks ruim mee in te smeren (ca. 16 kleine eetlepels)
• Zout en versgemalen peper
• Olijfolie

Bereidingswijze kip met recado

Voor de recado:

• Fruit ui en knoflook in een pan met een beetje olijfolie totdat ze zacht en lichtbruin zijn. Dit duurt ca. 10-15 minuten.
• Voeg oregano toe en toast een minuut mee.
• Voeg de overige ingrediënten toe en pureer met een staafmixer of in de blender tot je een mooie pasta hebt. Hou even vol met mixen, je pasta wordt vanzelf wat dikker. Bij mij werd de recado niet echt een dikke pasta, maar was prima om je kip mee in te smeren.

Voor de kip:

• Verwarm de oven voor op 160 graden.
• Bestrooi de drumsticks met zout en peper. Smeer ze daarna in met recado.
• Leg de drumsticks in een ovenschaal en druppel er wat olijfolie over, en zet ze 45 minuten in de oven totdat ze gaar en goudbruin zijn.
• Serveer de drumsticks met een paar partjes limoen bij de Rice & Beans.

Belize aardappelsalade
Wij hebben deze aardappelsalade er niet bijgemaakt (we vonden het zetmeel van rijst en bonen wel voldoende…). Maar als je zin hebt, dan volgt hier het recept.

Ingrediënten aardappelsalade

• 5 aardappelen
• 4 eieren
• ½ ui, fijngehakt
• ½ groene paprika, in kleine blokjes
• 1 bleekselderijstengel, in kleine blokjes
• 1 bleekselderijstengel
• 1 blikje groentenmix (b.v. van Bonduelle; bij ons heet dat ‘macédoine’ met wortel, koolraap, sperzieboontjes, doperwtjes, groene kidneybonen; of neem een mix van doperwtjes en wortelen)

Voor de dressing:

• 6EL mayonaise
• 1EL witte wijnazijn
• 1TL mosterd
• ½ TL knoflookpoeder
• Zout en peper
• ½ blikje koffiemelk (optioneel)

Bereiding aardappelsalade

• Kook eieren 8 minuten.
• Kook aardappelen met schil en een bleekselderijstengels erbij 15 minuten.
• Vermeng ondertussen voor de dressing de mayonaise, mosterd en wijnazijn. Voeg koffiemelk (optioneel), knoflookpoeder zout en peper toe en roer goed door.
• Pel de aardappelen en snij in blokjes. Hak de gekookte eieren in kleine blokjes. Voeg toe aan de dressing.
• Voeg ook de gehakte ui, de blokjes bleekselderij en paprika toe en het blikje groentenmix. Roer alles goed door.

Wijntip: dit keer geen wijntip. Wij dronken vooraf een Belize Rum Punch en bij het eten Pimento, een pittig gemberbier met chilipepertjes. Even geen alcohol. Liever wijn erbij? Wellicht dat een fruitige rosé het heel goed doet bij dit gerecht, zeker als je de pittige recado-kip erbij neemt. Of een heel zwoele rode wijn met milde zuurgraad en rijpe tannines.

Eet smakelijk!

@NationalDishes
Mijn doel met @NationalDishes is om de nationale gerechten van alle 196 landen in de wereld te koken, van A (zie de kabuli palaw uit Afghanistan) tot Z (afsluitend Zwitserland, met vermoedelijk kaasfondue?).

Op naar…?
Zo. Belize is land 16/196. Hierna pak ik mijn koffertje en pannen weer op en ga naar Afrika, voor de populaire pindasnack Kuli Kuli uit Benin. Volgen jullie me weer in mijn culinaire wereldreis…?

Waardering nationale gerechten:
De Flying Fish & CouCou uit Barbados [nr. 14/196] kreeg 17/20 punten (“Heerlijke saus, wat een smaakexplosie! Complex en warm door alle kruiden en specerijen”).
Tussendoor de borscht uit Oekraïne gemaakt, vanwege de crisis daar. 16,75/20 punten (Hartverwarmende soep, vol en rijk van smaak).
De machboos uit Bahrein [nr. 12/196] scoorde 16/20 punten (“Smakelijke geurige rijst. Sappige kip.”).
De mosselen met friet uit België [nr. 15/196]: 15/20 punten (“we hebben weer genoten van deze klassieker van onze zuiderburen”).
Rice & Beans uit Belize [nr. 16/196] scoorde samen met de recado-kip 14,5/20 punten (“verrassende rijst met bonen door de kokosmelk en heerlijke kip”).
De Chicken Korma uit Bangladesh [nr. 13/196] waardeerden we met 14/20 (“beetje saai”).

© 2022 Tekst & Fotografie: Ingrid Larmoyeur | vinissima.nl.
Teksten en foto’s mogen door derden niet zonder toestemming worden overgenomen of gebruikt.
Meer nationale gerechten zien? Volg me op Instagram @vinissima of @NationalDishes of op mijn blog @NationalDishes.