Authentieke Zuid-Afrikaanse bobotie met geelrijst

Authentieke Zuid-Afrikaanse bobotie met geelrijst staat bij ons op tafel. Afgelopen week keken wij een aflevering van Masterchef South Africa. Drie deelnemers moesten in een afvalwedstrijd bobotie maken. Zij moesten daarbij zo dicht mogelijk bij het origineel komen. Maar wat dat origineel dan was, daar repte men niet over, helaas. Dus ging ik zelf maar eens op zoek naar een zo authentiek mogelijk recept. De versie van Knorr en die je in Nederlandse recepten vaker ziet (bobotie met sperziebonen) slaat in elk geval nergens op! En ook appels horen er niet in. Die zul je bij mijn recept dus ook niet tegenkomen.

In een bobotie horen in elk geval: gehakt, specerijen (in elk geval kerriepoeder, maar ook ketoembar en kaneel), custard (lees: ei en melk; zeker geen slagroom), kurkuma. Ook abrikozenjam of chutney, rozijnen, en in melk geweekt brood. Dat laatste geeft romigheid. Appel of sperziebonen? No way!

Geschiedenis
Bobotie wordt ook wel eens de Afrikaanse moussaka genoemd, hoewel het gerecht er niets mee te maken heeft. Zoveel staat vast: het gerecht is in 1951 opgenomen als traditioneel Zuid-Afrikaans in een internationaal receptenboek dat door de Verenigde Naties is gepubliceerd. Het woord bobotie komt vermoedelijk uit het Indonesisch van bobotok of botok. Bobotok is een traditionele Javaanse schotel gemaakt van geraspte kokos, vaak gemengd met groenten of vis, dan ingepakt in bananenblad en gestoomd. Een heel ander gerecht, maar de naam lijkt er wel op. Anderen zeggen dat het woord afstamt van het Maleise boemboe (specerijenmengsel). Een van de mogelijke roots van bobotie is dat VOC-mensen uit Batavia, maar heel logisch lijkt dat niet. Het woord bobotie duikt voor het eerst op in een Nederlands kookboek uit 1609, waar men al bekend was met kerriepoeder en kerrieschotels. Het recept werd meegenomen naar de Kaap en kwam zo bij de Cape Malay terecht. Mogelijk heeft Jan van Riebeeck het gerecht meegenomen naar de Kaap.

In een bobotie horen in elk geval: gehakt, specerijen (in elk geval kerriepoeder, maar ook ketoembar en kaneel), custard (lees: ei en melk; zeker geen slagroom), kurkuma. Ook abrikozenjam of chutney, rozijnen, en in melk geweekt brood. Dat laatste geeft romigheid. Appel of sperziebonen? No way!

Bereiding

1. Verwarm de oven voor op 180 graden.
2. Week het brood in de melk.
3. Fruit ui en knoflook in de olie tot de ui glazig is. Zet aan de kant of haal het eruit. Er zijn recepten waar ui en gehakt meteen samen in de pan gaan, maar ik prefereer het zo.
4. Bak het gehakt in een pan zonder olie of boter totdat het gehakt bijna bruin is. Let op: bak het gehakt niet helemaal gaar, anders wordt het straks in de oven te droog. Bak daarna de verse gember nog even mee.
5. Voeg het uien-knoflookmengsel en alle andere ingrediënten (behalve ei en melk) erbij en meng goed. Bak nog een paar minuten. Breng op smaak met zout en peper en check of het gerecht door de abrikozenjam niet te zoet is; doe er anders een beetje citroensap bij om het geheel in balans te brengen (optioneel).
6. Prak het geweekte brood samen met de melk en vermeng het brood goed met het gehaktmengsel. Het brood moet geen blokjes meer vormen, maar echt vermengd zijn met de rest. Ik kneep het ingeweekte brood niet uit, maar behield de melk van het ingeweekte brood, omdat ik niet wilde dat de bobotie te droog werd. Het resultaat was een heerlijke sappige smeuïge bobotie die toch niet te nat was.
7. Doe het mengsel in één grote ovenschaal of verdeel het mengsel over vier kleine ovenschaaltjes. Let erop dat je in de ovenschaal of schaaltjes nog wat ruimte overlaat aan de bovenkant (minstens 1 à 1 ½ cm, omdat het ei-melkmengsel straks nog gaat rijzen.
8. Klop eieren en melk samen en voeg er een snufje zout aan toe. Verdeel het ei-melk mengsel over het gehakt. Leg er laurierblaadjes bovenop. Hou ca. 20-25 minuten baktijd aan voor kleine schaaltjes en ca. 30-35 minuten voor een grote ovenschaal.
9. Serveer met geelrijst: kook basmatirijst met een beetje zout en wat kurkuma (voor de gele kleur).

Wijntip: kies een lekkere Zuid-Afrikaanse rode wijn van bijvoorbeeld pinotage of shiraz. De wijn moet niet teveel zuren hebben (het gerecht is namelijk best zoet) en ook niet al teveel tannine of houtrijping. Een sappige rode wijn uit Zuid-Italië van primitivo past ook goed. Wij kozen voor Bosman’s Adama red 2017 uit Wellington (Zuid-Afrika). Een knotsgekke eclectische blend van 52% skiraz, 20% mourvèdre, 11% cinsault, 9% grenache noir, 4% primitivo, 2% viognier, 1% nero d’Avola en 1% tempranillo. Tja. Bijzonder. Maar het levert een zeer plezierige wijn op die goed past bij onze bobotie. De wijn geurt ‘warm’. De wijn is zacht, licht kruidig. Heeft milde zuren en aroma’s van kersen en pruimen, kaneel en peper. Sommige druiven hebben houtrijping gehad (deels nieuw Amerikaans eiken of gebruikt Frans eiken), maar daarvan is weinig te merken. De wijn is bijna elegant en heeft zachte rijpe tannines.
Liever wit? Kies dan voor bijvoorbeeld een houtgerijpte chardonnay of chenin blanc.

Bobotie is truly lekker.
Lekker eet en geniet die kos!