Topwijnen uit Alto Adige van Cantina Tramin

Gisteren mocht ik vijf witte topwijnen uit Alto Adige van Cantina Tramin (op z’n Duits ook Tramin Kellerei) proeven via een Zoom-sessie die het Italiaanse communicatie-bureau Studio Cru had georganiseerd. Uitgenodigd waren Nederlandse en Belgische influencers in wijn en gastronomie om te praten met de wijnmaker Willi Stürz en de marketing manager Wolfgang Klotz van het Noord-Italiaanse wijnhuis. Het werd een mooie (al dan niet hernieuwde) kennismaking met de topserie van Cantina Tramin. En mocht je nog denken dat er geen topkwaliteit van een coöperatie kan komen, dan is die indruk hiermee meteen van de tafel…

Cantina Tramin is een coöperatie in het Noord-Italiaanse wijngebied Alto Adige / Südtirol. De coöp is al in 1898 opgericht in Tramin, in Alto Adige, is de oudste coöp van het gebied en bestaat hedentendage uit 160 aangesloten families. De gemiddelde wijngaardoppervlakte van de families is slechts één hectare.

Het belangrijkste druivenras voor Cantina Tramin is zonder twijfel gewürztraminer (hier – anders dan in de Elzas – met ü geschreven) en ze maken er onder andere prachtige droge wijn van. Maar Cantina Tramin maakt ook wijn van onder andere pinot grigio, chardonnay, pinot bianco en sauvignon. Naast witte druivenrassen zijn ook blauwe aangeplant, zoals pinot noir, lagrein en schiava, maar ook cabernet franc, cabernet sauvignon en merlot.

Cantina Tramin heeft twee series wijnen. De top-range heet Selections en die is er in zowel wit als rood. Wij proefden alle witte tijdens een Zoom-sessie. Daarnaast proef ik binnenkort uit de Selections-serie ook nog twee rode wijnen: de Maglen 2020 (een pinot noir riserva) en de Urban 2020 (een lagrein riserva).
Naast de Selections-wijnen is er de Classic-serie met een grote serie van 11 witte, 2 rosé en 10 rode wijnen

We proefden tijdens een Zoom-sessie de volgende vijf witte wijnen die allemaal uit de Selections-serie komen:

• Stoan 2021, DOC Alto Adige: een blend van >60% chardonnay, aangevuld met 20% sauvignon, 10% pinot bianco en de rest gewürztraminer. Rijpingspotentieel ca. 10 jaar.
  Cantina Tramin is in 2002 met deze blend begonnen. De druiven komen van wijngaarden tussen 500-600m, waarvan 90% op ZO-hellingen ligt en 10% op zuid-hellingen. De nachten zijn er koel en overdag is er voldoende zon om de druiven goed te doen rijpen. De wijn is droog (1,8gr/L Rs.). De wijn heeft 1 jaar sur lie gelegen in foeders van 30-40hl, gevolgd door nog drie maanden flesrijping. De totale rijpingsperiode is 14 maanden. Stoan betekent Stein (steen) in het eeuwenoude lokale dialect. De bodem is grind- tot rotsachtig, met kalksteen en leem, en rijk aan mineralen. Ondanks het hogere percentage van de chardonnay, herken je de aroma’s van de sauvignon heel goed. Deze wijn geeft verder het karakter van het gebied heel goed weer: de wijn is lichtgeel, erg aromatisch en fris.
  Wijn-spijs advies: voorgerechten, vis, witvlees en gerechten van kruidig varkensvlees met paddenstoelen.
• Unterebner 2021, DOC Alto Adige: van 100% pinot grigio. Wolfgang Klotz, de sales en marketing directeur van Cantina Tramin, noemt deze pinot grigio “een van de beste ambassadeurs voor ons wijnhuis en voor de regio”. Unterebner is in 1989 gelanceerd. Het is een hele mooie, maar toch wat atypische pinot grigio. Geen weelderige Elzas pinot gris, geen knisperfrisse slanke Friuli-pinot grigio. Wel een combinatie van frisheid met romigheid! En met name dat laatste is opvallend. De wijn heeft namelijk houtrijping gehad.
  De wijn is bleekgeel, droog (1,2gr/L Rs.) fris en met rijp geel fruit. De frisheid (ze noemen dat zelf de ‘Alpine freshness’) en zuiverheid komt met name door de hoogte van de wijngaarden, hier tussen de 500-600m. tot zover is het een ‘normale’ Italiaanse pinot grigio. Maar de druiven (hele trossen ofwel ‘Ganztraubenpressung’) zijn heel langzaam geperst en krijgen mede daardoor volgens wijnmaker Willi Stürz veel romigheid mee. Daarna heeft de wijn ook nog eens houtrijping gehad: driekwart in foeders van 3000-4000L en een kwart in nieuwe tonneaux van 500L. En ook hier ‘sur lie’. Ik typeer de Unterebner daardoor als fris – romig – vol met veel rijp geel fruit. Rijpingspotentieel wordt geschat op 10-15 jaar.
  Wijn-spijs advies: lichte voorgerechten, vis, witvlees en perfect bij gerookte vis en vlees en bij gegrilde groenten.
• Troy 2019, DOC Alto Adige: een nieuwe riserva-wijn voor Cantina Tramin van chardonnay. Een crispy wijn met herkenbare Alpen-identiteit. Nadat in 2002 de Stoan met >60% werd geïntroduceerd, was het in 2015 tijd voor de eerste jaargang van de Troy met 100% chardonnay. Troy betekent in het lokale oude dialect zoiets als ‘pad’ en staat voor het lange pad van research naar en experimenteren met chardonnay in dit gebied. En kennelijk was het best lastig om de chardonnay goed aan te passen aan het klimaat en de speciale berghellingen in Alto Adige. Maar ‘troy’ staat ook voor de visie van Cantina Tramin voor een pad naar nog meer kwaliteit. Voor de Troy werden de vier beste plots met chardonnay geselecteerd, wijngaarden op 500-550m hoogte. De wijn heeft een combinatie van 11 maanden barrique-rijping (sur lie), daarna 22 maanden rvs-rijping (ook sur lie) en nog een half jaar flesrijping; 33 maanden rijping in totaal. Stevig glas. Notig, vanille- en houttonen en romigheid. Wat tropisch fruit, meloen en kamille. Bijna ziltige mineraliteit. Rijpingspotentieel is nog niet helemaal bekend omdat ze nog weinig ervaring met de Troy hebben, maar 10-15 jaar zal zeker kunnen en wellicht zelfs 20 jaar volgens de wijnmaker.
  Wijn-spijs advies: carpaccio van vis, garnalen, krab, zalm, gegratineerde coquilles, maar ook citroenrisotto, pasta met truffel en typische Alpen-gerechten als knödel met paddenstoelen, gebakken beekforel, kalfstartaar of geitenkaas.
• Nussbaumer 2021, DOC Alto Adige: het vlaggeschip van Cantina Tramin, van 100% gewürztraminer. De gewürztraminer is echt de trots van dit wijngebied en zeker van Cantina Tramin. Het gebied is er ook erg geschikt voor om een mooie complexe droge stijl van deze wijn te maken. Maar de gewürztraminer heeft wel iets warmte nodig. Vandaar dat de wijnmaker ervoor kiest om de druiven van zijn middelhoog gelegen wijngaarden te selecteren, op 300-500m hoogte. Bij de lager gelegen wijngaarden houdt de wijn te weinig frisse zuren over en bij de hoger gelegen wijngaarden is het net te koel om de druiven mooi rijp te krijgen.
  De Nussbaumer heeft 4,7gr/L restsuiker en wordt op18-20 graden vergist. Dit keer geen houtrijping, maar ‘sur lie’-rijping op kleine rvs-vaten, daarna nog drie maanden flesrijping; in totaal 14 maanden rijping. Eerste indruk: zeer aromatisch met rijp geel steenfruit, klein zoetje, de bekende geparfumeerdheid, rozenblaadjes, florale tonen, lychee en kruidigheid (zoals rozemarijn, laurier, kruidnagel, kaneel en nootmuskaat).
  Wijn-spijs advies: antipasti met vis, gerookte gerechten, wit vlees, zwaardvis, tonijn, fettucine met gerookte forel en mosterdsaus, uiteraard kruidige Aziatische gerechten, gerechten met paddenstoelen, Swiss chard, venkel. Avocado, savooiekool, galanga, gember, sinaasappelen, abrikozen, verse kruiden (dragon, rozemarijn, dille, tijm, laurier, kervel, saffraan, munt en limonegras) en rijpe kazen.
• Epokale Gewürztraminer Spätlese 2015, DOC Alto Adige: de legendarische Gewürztraminer Spätlese die 6-7 jaar flesrijping heeft in een donkere zilvermijn op bijna 2000 meter hoogte. Wow! Daar is het koel met het hele jaar een natuurlijke temperatuur van 11 graden en een luchtvochtigheid van 90%. Robert Parker gaf de 2009-editie maar liefst 100 punten! Dat was voor het eerst dat dat met een Italiaanse wijn gebeurde. Sindsdien is het een wijn voor top-liefhebbers, èn voor verzamelaars. De wijn wordt zeer beperkte oplage gemaakt en heeft een rijpingspotentieel van zeker 20 jaar! De Epokale 2015 is net, in oktober 2022, gebotteld. Er zijn maar 2.500 flessen van beschikbaar. De eerste ervaring heeft Cantina Tramin met gewürztraminer spätlese opgedaan voor de Nussbaumer. Maar dat is een wijn die droog gevinifieerd is. De Epokale heeft 55gr/L restsuiker en is fantastisch. Van 20-30 jaar oude Guyot-wijnstokken in wijngaarden op 420-450m hoogte. De wijn wordt 8 maanden ‘sur lie’ gerijpt in kleine rvs-tanks en daarna gebotteld. De wijn krijgt daarna nog 6-7 jaar flesrijping in de Ridanna Monteneve-zilvermijnen, 4 kilometer diep in de mijn. De wijn is donker strogeel en heeft verrassend veel elegantie voor een dergelijke wijn. De zoet-zuur balans is prachtig en het zoetje is hierdoor heel verteerbaar. Wijnmaker Willi Stürz vertelt dat deze wijn echt die lange flesrijping in de mijn nodig heeft, want anders is de wijn te zoet als hij op de markt komt. Dat is nu helemaal niet het geval, want de wijn heeft net dat elegante zoetje, maar voldoende fraicheur. Je blijft eraan snuffelen. Exotisch rijp fruit, mango, rijpe perzik, honingbloesem, rozenblaadjes, gember en kaneel. In de mond elegant en verfijnd met fraicheur, maar ook weelderig, vol en complex. Echt heel mooi.
  Wijn-spijs advies: kruidige gerechten, wildgerechten met peer, cranberryjam en Alpen-kruiden, rijpe kazen zoals Taleggio, Remoudou of Appenzeller en niet al te zoete Alpen-desserts zoals Apfelstrudel met kaneel, pruimentaart of Kaiserschmarrn.

Binnenkort meer…
Ik wist al dat wijnen uit Alto Adige / Südtirol heel mooi kunnen zijn. Deze mini-proeverij met vijf wijnen bewijs dat eens te meer. En gelukkig heb ik nog een fles Stoan 2021 (de witte blend-wijn), de Maglen 2020 (een pinot noir riserva) en de Urban 2020 (een lagrein riserva) liggen! Allemaal uit de Selections-serie. Die ga ik binnenkort allemaal met een mooi gerecht combineren! Hoe de site en mijn socials (@vinissima op Instagram en www.facebook.com/VillaVinissima) dus in de gaten!

Alto Adige / Südtirol

Nog even wat korte cijfers over het Noord-Italiaanse wijngebied Alto / Adige / Südtirol:

• 1% van de Italiaanse wijnen. Totaal 5.600ha. 40 miljoen flessen per jaar.
• 12 coöperaties, 5.000 wijnboeren en 274 wijnbedrijven.
• 300 zonnedagen.
• Relatief groot belang van Franse/internationale rassen als pinot gris, pinot bianco, pinot noir, gewürztraminer, chardonnay, sauvignon blanc naast inheemse vernatsch (schiava) en lagrein. In totaal 20 toegestane rassen.
• Hoogte van de wijngaarden van 200-1000m aan de voet van de Alpen en ligging bepalen de stijl.
• De hoge kwaliteit van de wijnen hier kenmerken zich door een combinatie van frisheid, zuiverheid èn rijpheid. 98% van de wijnen valt binnen de DOC-klasse.

Cantina Tramin: meer info
https://cantinatramin.it/en of volg Cantina Tramin op Instagram @cantinatramin.

[Naschrift] De 2020 Maglen pinot nero riserva van Cantina Tramin hebben inmiddels ingezet bij ‘tagliolini al tartufo’ en parelhoen met zwarte knoflook. Heerlijke verse truffelpasta van Pastificio Vallebelbo Waanzinnig lekker en subtiel. Minuutje koken en eten met gesmolten boter, versgemalen peper en Parmezaanse kaas. Buonissimo! Dit keer aten we er parelhoensuprême bij die ik had ingesmeerd met zwarte knoflook. Topcombi.
De 2020 Maglen pinot nero riserva is houtvergist (foeder). Daarna 12 maanden op barriques van Frans eiken + 6 maanden betonrijping + 6 maanden flesrijping. Nog wat jong en voor mij nog iets teveel houttonen bij het parelhoentje. Daarom gekaraffeerd. Robijnkleurig. Elegant. Na karafferen zachte tannines. Kersen. Bosaardbeitjes. Kruidigheid. Licht floraal. Aards. Subtiele houttonen. Fijne fraicheur. Mooie pinot noir. En heel fijn bij het gerecht.