Wijnglazen. Je hebt ze in allerlei soorten en maten. Groot, klein. Wijd en smal. Van glas en van kristal. Dikke en dunne rand. Voor rode en witte wijn, en voor mousserende wijn en aperitief- en dessertwijn (o.a. port en sherry). Glad, geslepen, gekleurd. Voor ieder druivenras of wijngebied, voor elk type wijn, is een ander soort wijnglas geschikt. Hierdoor komt de intensiteit en de aroma’s van deze wijnen optimaal naar voren en ontwikkelt het bouquet zich beter. In een goed wijnglas komt wijn beter tot zijn recht. Kortom: je wijn smaakt er beter en lekkerder in. Dat gun je jezelf en je gasten toch?
“Gun jezelf het plezier van goede wijnglazen.”
Geur
Het klinkt misschien raar: wijn smaakt in elk glas anders. Maar het is echt waar. De vorm, inhoudsmaat en het materiaal van het wijnglas bepalen hoe de wijn ruikt en smaakt en helpen je zintuigen bij het proeven èn genieten van wijn. En ze bepalen zelfs of je een bepaalde wijn in dit glas wel of niet lekker vindt! De vorm bepaalt namelijk waar de wijn in je mond terecht komt en of je bijvoorbeeld de zuren of tannines in de wijn meer of minder merkt. Dat kun je aangenaam vinden, of juist niet. De vorm maakt ook walsen in het glas wel of niet mogelijk, waardoor je de wijn beter of in een slecht geval nauwelijks kunt ruiken. Als je weet dat ruiken van de wijn heel belangrijk is voor het proeven – hou je neus maar eens dicht, dan kun je niets proeven! – dan snap je hoe belangrijk het dat je de wijn in je glas goed kunt walsen.
“De vorm, inhoudsmaat en het materiaal van het wijnglas bepalen hoe de wijn ruikt en smaakt en helpen je zintuigen bij het proeven èn genieten van wijn.”
Harde Bordeaux
De vorm en inhoudsmaat van het glas kunnen bepaalde kenmerken van de wijn versterken of juist wegdrukken. Daardoor kan een Bordeaux hard worden in een bolvormig glas dat bedoeld is voor pinot noir (Bourgogne) en kan het zijn dat die mooie Bourgogne naar niets meer ruikt en smaakt in een Bordeaux-glas. Bourgogne heeft veel ruimte nodig in het glas, terwijl Bordeaux zich beter ontplooit in een glas met een langere taps toelopende kelk. Witte wijn heeft minder kracht en kan beter in een wat kleiner (maar ook weer niet te klein) glas geschonken worden. De geur en smaak van wit komen in een kleinere kelk beter tot hun recht, maar verwateren in een te groot glas. Champagne en mousserend kan het beste in een flûte worden geschonken (hoewel het tegenwoordig hip is om te zeggen dat je een wijnglas moet nemen); in elk geval niet in een coupe, want dan ruik je helemaal niets en vervluchtigen de belletjes (de mousse) te snel.
Test met 11 glazen
Om een indruk te geven van de verschillende geuren en smaken die wijnglazen een wijn bezorgen, heb ik een pinot noir uit Chili genomen en die in 11 verschillende wijnglazen gegoten. Dat leverde elf totaal verschillende indrukken van dezelfde wijn op. Zie hieronder voor de resultaten van mijn kleine onderzoek.
Ik beoordeel telkens wat het glas voor de wijn doet qua neus (= geur; aroma’s kunnen ruiken), walsen (glas bij de steel nemen en de wijn in het glas ronddraaien om de aroma’s goed te laten vrijkomen en zo nog beter te kunnen ruiken), mond (smaak, maar bijvoorbeeld ook het beoordelen van de indruk van zuurgraad, suikergehalte, alcohol, tannines en mondgevoel) en afdronk (smaakintensiteit en –duur en eindoordeel van de wijn na doorslikken van de slok). Het eindoordeel gaat voor de gemiddelde wijnliefhebber vooral over lekker of niet lekker. Maar als je professioneel proeft zoals ik (bijvoorbeeld tijdens wijnproeverijen, wijncursussen of jurering), dan gaat eindoordeel vooral over de juiste balans in de wijn en niet over je persoonlijke smaak.
Walsen heb ik apart als criterium opgenomen. Als je een wijn niet of niet goed kunt walsen, kun je ook niet genieten van alle aroma’s in de wijn. En dat is zonde.
Ik heb ook gekeken naar het materiaal: van glas of kristal. Een kristallen glas met dunne rand drinkt namelijk veel fijner dan een glazen wijnglas met dikke(re) rand. En tenslotte is ook de inhoud (groot of klein glas) van belang. In een (te) klein glas zit alleen wijn, bijna tot de rand. Daardoor kun je niet walsen en kun je niet goed ruiken. Zonde. Maar vaak drinkt het ook niet fijn. Bovendien krijgen wijnen te weinig lucht om zich mooi te ontplooien, terwijl krachtige rode wijnen te tanninerijk zijn voor zo’n klein glas.
1 wijn, 11 wijnglazen, 11 indrukken
Ik heb een pinot noir uit Chili in 11 verschillende glazen gegoten. Ik benoem hieronder telkens wat het glas voor de wijn doet qua neus (geur), walsen, mond (smaak) en afdronk/eindoordeel.
NB De notities kunnen bij een andere wijn weer wat verschillen!
- Royal Leerdam, het Gilde-wijnglas van de Nederlandse ontwerper A.D. Copier uit 1931. Materiaal: glas. Inhoud: 29cl. Klassiek glas in art deco-stijl. Ik had het in mijn studententijd en vond het tijdloos en geweldig. Nu niet meer. De neus is goed, mooie aardse tonen (= aroma’s). Walsen: gaat. In de mond is de wijn schraal. De middellange afdronk geeft veel zuren en de wijn oogt schraal. Conclusie: mooi klassiek glas, maar niet optimaal voor wijn.
- Spiegelau, Authentis-serie, rode wijnglas. Materiaal: kristal. Inhoud: 48ml. Neus: weinig geur, neutraal. Walsen: goed. Mond: smaak is goed. Afdronk: middellang. Conclusie: op de geur na redelijk tot goed.
- INAO-wijnproefglas. Materiaal: glas. Inhoud: 22cl. De afmetingen van dit rond 1955 ontworpen Franse degustatieglas zijn vastgelegd door de International Standard Organization ISO. Dit glas wordt ook nu nog door juryleden, sommeliers en wijnproevers gebruikt bij wijnproeverijen en examens. Neus: krachtige geur. Walsen: goed. Mond: krachtig met tannines en echt pinot noir-karakter. Afdronk: goed. Conclusie: goed. Maar let op: dit glas is niet ontworpen om wijn uit te drinken, maar puur om goed te kunnen proeven. Dat is een verschil. En ja, als proefglas is het nog steeds goed. Maar uit dit kleine glas drink je hedendaagse wijnen niet lekker.
- Oud wijnglas van mijn oma. Materiaal: geslepen kristal. Inhoud: 17cl. Neus: je ruikt niets. Walsen: gaat niet, want te wijd. Mond: neutraal; de wijn smaakt metalig. Afdronk: stroef en kort. Conclusie: een chique geslepen wijnglaasje, maar niet goed. Het is te klein, je ruikt niets, walsen lukt niet en de smaak is niet fijn.
- Lehmann Oenomust 52. Materiaal: loodvrij glas. Inhoud: 52cl. Neus: mooi, vol, aardse tonen. Walsen: uitstekend. Mond: breed, echt pinot noir-karakter, wijn een beetje stroef. Afdronk: lang. Conclusie: We ontdekten dit Franse wijnglas in de Provence en zijn er gaandeweg steeds meer van gaan houden. Meestal gebruiken we de 42ml, voor wit, rosé en zelfs vaak voor rood. Wijnen worden krachtiger, met een mooie geur en goede volle smaak. Ook hier stelt de 52ml niet teleur. Goed ontworpen wijnglas!
- KLM-businessclass glas. Materiaal: geslepen kristal. Inhoud: 15cl. Neus: je ruikt weinig. Walsen: gaat niet. Mond: wijn is soepel met een beetje tannine. Afdronk: hard en middellang. Conclusie: het glas loopt recht omhoog, dat maakt walsen onmogelijk, mede door het kleine formaat. Stijlvol glaasje en aan boord smaakt wijn anders, maar buiten het vliegtuig is dit glas te klein om echt van wijn te kunnen genieten.
- Klein bolvormig pinot noir-glas. Materiaal: dik glas. Inhoud: 37cl. Neus: metalige geur. Walsen: goed. Mond: metalig, snoepjesachtig, vertekent de smaak. Afdronk: kort en schraal. Conclusie: het vissenkommetje (bolvormig glas) is ontworpen voor pinot noir. Wijnen van dit druivenras ruiken over het algemeen heerlijk in zo’n glas en smaken optimaal in zo’n glas. Helaas gebruikt de horeca zo’n model nogal eens om chique te doen in de hoop een “wow”-effect te vergaren. Ik denk alleen: “wat sneu!” Zo’n pinot noir-glas is meestal goed voor pinot noir, maar Bordeaux gaat erin tegensputteren en wordt hard; witte wijn vervluchtigt erin. Als je als restaurant zo’n glas voor al je wijnen gebruikt, laat je meteen zien dat je weinig van wijn en nog minder van glaswerk afweet. In dit geval is het glas trouwens niet optimaal; niet elk pinot noir-bolletje is even goed.
- Nog een pinot noir-glas: Riedel Vinum pinot noir. Materiaal: kristal. Inhoud: 70cl. Neus: aards met echt pinot noir-karakter. Walsen: zeer goed. Mond: zacht, aards. Afdronk: redelijk lang. Conclusie: een fijn dun kristalglas, speciaal voor klassieke (Bourgogne-)pinot noir. Ook geschikt voor Barbaresco en Barolo (nebbiolo), barbera en gamay. Goed.
- Riedel Vinum pinot noir XL. Materiaal: kristal. Inhoud: 79cl. Neus: de wijn verwatert iets. Walsen: goed. Mond: soepel, pinot noir-karakter. Afdronk: middellang. Conclusie: een nieuwe variant op een pinot noir-glas. Speciaal ontwikkeld voor jonge pinot noirs en pinot noirs uit de nieuwe wereld (= buiten Europa). Mijn testwijn uit Chili kwam in dit glas het beste naar voren! Voor deze wijn dus de beste optie.
- Oud wijnglas van mijn oma. Materiaal: paars Boheems kristal, geslepen. Inhoud: 18cl. Neus: weinig geur. Walsen: gaat moeilijk. Mond: smaak is redelijk, aards, maar wel hard. Afdronk: metalig, middellang. Conclusie: het zware glas drinkt lomp, van de geur merk je niets, de smaak is redelijk en door de paarse kleur zie je niets van de kleurtint van de wijn. Oma’s trots, vroeger heel duur, maar de ouwe chique is een matig tot slecht glas voor wijn.
- Een grapje om erbij te zetten: het Elzas-wijnglaasje met groen voetje dat ik bij Dopff & Irion kreeg toen ik hun wijnen ter plekke proefde. Materiaal: glas. Inhoud: 15cl. Neus: niets te ruiken. Walsen: lukt niet door vorm en inhoud. Mond: hard. Afdronk: krachtig. Conclusie: in zo’n klein krap glaasje kun je niets ruiken en niet walsen, waardoor je een groot deel van je proefervaring (en dus van de wijn!) mist. Dom dus van de producent om geen goed glaswerk in te zetten. Om te proeven is het glaasje slecht, en om uit te drinken is dit glaasje sowieso volledig ongeschikt.
Plezier
Onbegrijpelijk, al deze verschillen? Probeer het gewoon zelf een keer uit en proef dezelfde wijn kritisch uit een aantal verschillende (wijn)glazen die je thuis hebt. Echt, het maakt zoveel verschil uit! Let op kleur, geur, smaak en de afdronk c.q. het eindoordeel. Welk glas heeft de voorkeur voor een bepaalde wijn?
Geloof me, als je echt van wijn houdt en jezelf en je gasten op een heel mooi flesje trakteert, dan doe je iedereen een enorm plezier met de juiste glazen!
Santé!
Geef een reactie