Slowaakse wijn…? Nee, inderdaad, ik had het ook nog nooit geproefd. De meeste Slowaakse wijn verdwijnt in de eigen kelen en een klein beetje gaat naar buurlanden Tsjechië en Polen. Een voorrecht dus om met een klein gezelschap op uitnodiging van de ambassadeur ter ambassade een selectie Slowaakse wijnen te mogen proeven! Slowaakse wijngaarden zijn met name gefocust op witte wijnen. De belangrijkste trefwoorden zijn: wit, elegant, zuiver en mineraliteit. Maar er is ook – door Hongaren omstreden – Tokaj! Rood is er ook, maar de voorkeur ligt bij wit. “Rood serveer je als het tijd wordt dat je gasten vertrekken!” grapt de Slowaakse ambassadeur.
Facts & figures
Even een korte geschiedenis. Slowaakse wijn gaat terug tot ca. de 6e eeuw v.Chr. Slowakije is een republiek in Centraal-Europa. Het jonge land heeft zich op 1 januari 1993 losgemaakt uit Tsjecho-Slowakije, dat daardoor ophield te bestaan. De hoofdstad is Bratislava. Na verzelfstandiging van Slowakije heeft de Slowaakse wijn een moeilijke periode achter de rug. De opbrengsten zijn extreem laag, deels vanwege vorst, maar ook door te weinig investeringskapitaal.
En wat statistieken. Momenteel wordt er op 15.000 hectare wijn verbouwd terwijl er 20.625 hectare geregistreerd wijnbouwgebied is. Zo’n 330 wijnproducenten produceren 1,6 miljoen liter wijn. De consumptie is nog gematigd in dit bierdrinkersland: gemiddeld drinkt de Slowaak 11,6 liter wijn per jaar. In 1996 kwam er een nieuwe wijnwetgeving.
Zes wijngebieden
Slowakije kent zes wijngebieden. Ze bevinden zich in het zuiden van het land. Daaronder is ook Tokaj. Een bekende naam, inderdaad. We kennen die naam uit Hongarije en deze Slowaakse wijnregio maakt dan ook vergelijkbare wijnen, zij het na fikse ruzie met buurland Hongarije dat hoopte op alleenrecht van de naam Tokaj.
Malokarpatská (Karpaten, bijna 5.600 hectare) heeft een continentaal klimaat en bevindt zich in westen en zuidwesten Slowakije. Hier wordt al meer dan 3.000 jaar wijn verbouwd. De wijngaarden liggen op de heuvels van de westelijke Karpaten. De druiven bereiken een hoog suikergehalte en de wijnen zijn full bodied, met een intensief aroma en een plezierige zuugraad. De wijnen zijn geschikt voor een langere kelderrijping. Witte druivenrassen domineren hier, waaronder Veltlínske zelené 21,3%, Rizling vlašský 15.3 % en Müller-Thurgau 12.4 %. De rode Svätovavrinecké is verantwoordelijk voor 8.4 %. Daarna volgen onder andere Pinot biely/blanc, Frankovka modrá (rood) en Rizling rýnsky.
Nitrianska of Nitra (3.900 hectare) in het midzuiden is de meest diverse wijnregio met veel verschillende bodems en dito druivenrassen. Ook hier voeren drie witte rassen de ranglijst aan: Veltlínske zelené 22,4%, Rizling vlašský 20,3% en Müller-Thurgau 8,6%. de regio geeft wijnen met de hoogste zuurgraad. Wijnen zijn fruitig en expressief.
Južnoslovenská (Zuid-Slowakije, bijna 5.000 hectare) ligt in het zuiden van het land en pal ten noorden van de rivier Danube. Het is het warmste deel van Slowakije en het klimaat en de bodem van löss en lei is hier ook geschikt voor rode druiven, zelfs cabernet sauvignon. De lijst wordt aangevoerd door twee witte en twee rode rassen: Veltlínske zelené (W) 19,3 %, Rizling vlašský (W) 18,1 %, Frankovka modrá (R) 9,5 % en Svätovavrinecké (R). Wijnen uit dit gebied hebben veel suikers, zijn full bodied en hebben een intens aroma en veel extractie.
Stredoslovenská (Centraal Slowakije, 2.300 hectare) heeft vooral veel koeine wijngaarden van minder dan 1 hectare in een watm gebied tussen Hont en Gemer. Wat het gebied vooral kenmerkt is de aromatische expressie en de fijne zuurgraad van de wijnen. Vier witte en een rood druivenras staan op de top 5: Veltlínske zelené (W) 17,0 %, Rizling vlašský (W) 11,1 %, Pinot biely/blanc (W) 10,5 %, Rizling rýnsky (W) 10,2 % en de rode Frankovka modrá (R) 10%.
Východoslovenská (Oost-Slowakije) heeft 1.733 hectare wijngaard op de heuvels van de vulkanische bergketen Vihorlat en een klein deel op de lage delen van Oost-Slowakije. Ten opzichte van de westelijke wijngebieden, is deze regio continentaler. Het weer is daardoor stabieler en de regio is uitermate geschikt voor late oogst. De wijnen uit Východoslovenská zijn rijp en full bodied met een elegante zuurgraad. De belangrijkste twee druiven zijn Respectievelijk wit en rood: Rizling vlašský (W) 35,8 % en Frankovka modrá (R). Daarna volgt een lange lijst witte druiven.
De regio Tokaj tenslotte heeft zo’n 1.400 hectare wijngaard in 7 wijndorpjes waar de druivenrassen furmint, lipovina en muškát zltý worden aangeplant. De regio is, net als de Hongaarse Tokaj-regio, optimaal voor de edele rotting. Tokaj in Slowakije? Ja! Maar niet zonder slag of stoot met buurland Hongarije die niet zo blij is met dit gegeven. Een deel van de Slowaakse wijnregio Tokaj maakte ooit deel uit van de historische wijnregio Tokaj van het Koninkrijk Hongarije. In het Verdrag van Trianon is het merendeel van regio Tokaj-Hegyalja (zo’n 28 gemeentes en 4.500 hectare wijngaard) Hongaards gebleven en een kleiner deel van drie gemeentes en 175 hectare wijngaard werd onderdeel van Tjechoslowakije (nu Slowakije). In 1959 werden nog vier gemeentes bij Tsjechislowakije gevoegd. De ruzie tussen beide landen over het recht van Slowakije om de naam Tokaj te gebruiken, begon in 1958. In juni 2004 kwam er een overeenkomst waardoor in het kleine Slowaakse deel van ca 565 hectare ook Tokaj geproduceerd mocht worden, mits de Slowaken de Hongaarse wijnregels zouden accepteren. De wijnen heten in Slowakije Tokajské of Tokaj.
De Tokaj-regio is bijzonder, onder andere vanwege:
• Bodem: klei of löss op vulkanische ondergrond.
• Microklimaat met zonnige zuidhellingen en de nabijheid van de rivieren Tisza en Bodrog rivers. Dit microklimaat is uitermate geschikt voor het ontstaan van edele rotting.
• Inheemse druivenrassen: furmint en lipovina (“hárslevelű” in Hongarije) worden al eeuwen in deze regio aangeplant. Ze vormen samen met Muškát Žltý (Muscat Blanc à Petits Grains) en Zéta de enige druivenrassen die zijn toegestaan in deze regio voor het maken van Tokaj-wijn.
• Kelders: een keldersysteem in uit de rotsen gehouwen. Hier kunnen de Tokaj-wijnen in een ideale omstandigheid rijpen, namelijk bij een constante temperatuur van circa 12 °C en een hoge luchtvochtigheid van ongeveer 95%.
• Appellatiesysteem: een koninklijk decreet uit 1757 heeft een gesloten vastomlijnd productiegebied voor Tokaj bepaald. Het is de eerste appelatie ter wereld.
• De gemeentes die tot de Slowaakse Tokaj-regio behoren zijn Bara, Čerhov, Černochov, Malá Tŕňa, Slovenské Nové Mesto, Veľká Tŕňa en Viničky.
Ambassadeur begeleidt proeverij
De proeverij dan, want het gaat tenslotte om wat er in de fles zit. We werden verwelkomt door de ambassadeur Jaroslav Chlebo zelf en het leuke was dat hij ons daarna ook zelf bij de proeverij begeleidde. Na de proeverij babbelden de deelnemers onder het genot van enkele typisch Slowaakse specialiteiten (waaronder de Slowaakse variant van goulash) nog na met de ambassadeur en Jana Bechová (commercial affairs). Dit blijkt de eerste proeverij van Slowaakse wijnen in Nederland te zijn. De promotie begint voorzichtig met deze aftrap, maar er volgen komende jaren vast meer gelegenheden om de wijnen uit Slowakije te proeven.
We proefden een zeer uiteenlopende selectie van wat het land te bieden heeft:
• 2009 Mrva & Stanko, chardonnay: frisse start met wat bitters in de neus en korte afdronk.
• 2009 Mrva & Stanko, cuvee pinot sur lie: met pinot blanc, pinot gris en chardonnay. Krachtige neus, wat ruwe boerse houttonen. Eetwijn met lange afdronk die nog wat moet liggen.
• 2010 Château Modra, rizling rynsky (rheinriesling): aromatische neus, honing, rijpe druiven, zachte zuren, midbody, smakelijke zomerwijn.
• 2009 Mávin, sweet, berry selection, tramin červený: zeer aromatische wijn van de rode traminer. Rijp fruit. Off dry. Slobbert lekker weg, maar is ook snel weg. Licht en elegant met milde zuren.
• 2010 Mávin, rulandské šedé, pinot gris, dry, late harvest: donkergeel, veel bitters, midzuren, korte afdronk. Eerder off dry dan ‘dry’.
• 2011 Château Modra, rosé cabernet sauvignon, semi-sweet, late harvest: hier blijkt dat onze landen wellicht een wat afwijkende smaakvoorkeur hebben. Deze midroze wijn is zeer zoet met aroma’s van fraboos en peerdrups. De wijn heeft zachte zuren en is licht en elegant. Maar oei oei, wat moet je ermee!? Ik vraag me af of dit in Nederland verkoopt.
• 2009 Mrva & Stanko, pinot noir, dry: redelijk donkere kleur, robijn, krachtige neus, zachte zuren, fruitig, licht met wat tannines en tonen van potloopslijp. Aardige wijn die echter niet te lang meer moet blijven liggen.
• 2009 Mávin, cabernet sauvignon, dry: zacht, rijp, wat branderig, oké.
• 2011 Château Modra, pinot / saint laurent / blue portugal / alibernet, semi-dry, late harvest in 0,5L-fles: alibernet = nerronet. Gesloten neus, diep donker paarsrood, bittertje, tannine, hangt een beetje tussen droge en dessertwijn in.
• 2009 Dudo winery, rulandské modré (= pinot noir), dry: zacht, kruidig, boers, pepertje.
• 2004 5 kegs, Tokaj, Ostrožovič: dessertwijn met 5 ‘puttonyos’ (de Hongaarse aanduiding). Ruw hout, hoge zuurgraad. Aardige dessertwijn, maar mist de complexiteit van veel Hongaarse tokaj.
• 2010 Sekt Pálfy, Vino Nitra, extra brut: goudgele mousserende wijn van chardonnay en pinot blanc. Midgroffe mousse, citrustonen.
Eindindruk
Mijn eindindruk is dat dit niet de volledige kwaliteit van Slowakije hier op de proeftafel stond. Dat is enerzijds jammer, anderszijds denk ik dat we een goede doorsnee hebben geproefd en daarmee een goede indruk hebben gekregen van de diversiteit van wijn uit Slowakije.
Sommige wijnen lijken ons wat te duur voor een succesvolle verkoop in Nederland, maar dat is even aan elkaar als handelspartner wennen. Je ziet ook dat de Slowaken er deels een ander smaakpatroon opna houden. We proefden off-dry rosé en wat zoetig rood dat in Nederland waarschijnlijk moeilijk verkocht zal worden. Maar de eerste indruk was zondermeer positief en ik ben benieuwd naar meer…!
Meer info: www.winesofslovakia.com
Geef een reactie