Varkenshaas met aardappelen, gewokte spruitjes met tijm en Gruyèresaus.
Erbij: 2014 Sachsen, Elbling, Weingut Schloss Proschwitz, een rariteit die goed paste. De 2014 Elbling van Schloss Proschwitz heeft een aangenaam klein zoetje (6,8gr suiker per liter), mooie frisse zuren en een elegant bloemboeketje. Past bij de varkenshaas en Gruyèresaus als fendant bij kaasfondue; de kaassaus smeekt namelijk om een lekkere frisse wijn.

Waar vind je ‘m nog, de elbling? Precies, bijna nergens meer. En toch ‘was dit witte druivenras ooit het meest aangeplante ras in Duitsland!? Elbling is kennelijk ook het oudste Europese druivenras. Het werd al door de Romeinen in de Moezel aangeplant. Totdat riesling en sylvaner de elbling van de troon stootten, was de aanplant gigantisch.

Elbling: typerende zuurgraad
Van de elbling zijn tegenwoordig in Duitsland nog zo’n 580 hectare aangeplant, vooral in de Moezel (570ha), een klein beetje in Sachsen (8ha) en de overige 2 hectare elders.

Kenmerkend voor elbling zijn de elegantie en frisheid, maar vooral de hoge zuurgraad. Gecombineerd met een laag alcoholpercentage, levert dat momenteel een ideale basis voor bruiswijnen. Elbling wordt tegenwoordig dan ook veel ingezet voor het produceren van Schaumweine, inclusief Elbling-Sekt.

Schloss Proschwitz
Onze wijn komt van Weingut Schloss Proschwitz, het oudste privé-wijnhuis in Sachsen. Huidige eigenaar van het slot en het wijnhuis is Dr. Georg Prinz zur Lippe. Zijn familie bezat het landgoed (dat uit 1704 dateert) vanaf 1901 tot de onteigening in 1945. Vanaf 1990 is de prins bezig om het domein stukje voor stukje weer terug te kopen. Het bezit nu 90 hectare wijngaarden met uitzicht op de Albrechtsburg van het mooie stadje Meissen. Proschwitz werd in 1996 als eerste wijnproducent in Sachsen opgenomen in de prestigieuze VDP (Verband Deutscher Prädikatsweingüter). Naast wijn en een uitgebreide serie Sekt maakt Schloss Proschwitz sinds 1998 onder de naam “Meissener Spezialitätenbrennerei – Prinz zur Lippe” ook prachtige distillaten en likeur.

Er zijn geruchten dat de prins uit frustratie zijn wijngaarden heeft verkocht aan ‘Agrargenossenschaft Gleina’ omdat de overheid het hem onmogelijk maakt om een goede wijnkelder aan te leggen. Op de site van Schloss Proschwitz staat daarover echter (nog) niets.

Wein aus Sachsen, eine Rarität
Wijn uit Sachsen!? Jawel. Sachsen ligt in voormalig Oost-Duitsland en is het kleinste Duitse wijngebied met zo’n 0,2% van de aanplant. Je vindt er leuke wijnen en mooie wijnhuizen langs de rivier de Elbe. Meissen, waar ook Proschwitz ligt, is de kern van het kleine wijngebied. Het gebnied ligt eigenlijk net buiten de ideale zone voor wijnbouw, op 51° NB, maar heeft een gunstig microklimaat: gemiddeld 1570 zonne-uren, gemiddeld tussen 9,2° en 10,4°C, neerslag tussen 600-700mm en met mooie droge en zonnige nazomermaanden en zonder strenge winters of kans vorstschade.

Naast elbling vind je er bijvoorbeeld het crispy druifje Kerner, dat bijna alleen in Sachsen voorkomt. Daarnaast bijvoorbeeld traminer (lichte versie van gerwurztraminer), müller-thurgau, goldriesling, riesling, weißburgunder, grauburgunder, blauer zweigelt!, dornfelder en spätburgunder (pinot noir). En de lokale specialiteit Schieler, een bleekzalmkleurige rosé à la Badisch Rotgold en Zwitserse Schillerwein waar je wit en rood mag mixen. Veelal komen de druiven van een gemengd veldje à la Gemischter Satz.

Leukste huizen (er zijn er in de streek ca. 20 geloof ik): Schloß Proschwitz, Jan Ulrich, het barocke Schloß Wachkerbarth (zeker een van de mooiste wijnhuizen), Vincenz Richter, Drei Herren.

Vooral de druif Kerner beviel me goed, b.v. van Jan Ulrich, Wackerbarth en Vincenz Richter. Redelijk vol van smaak, lekker crispy en fris als je (zoals ik) van dat type wit houdt. Ook wat kruidigheid, licht bloemig en met zuren die aan riesling doen denken. Niet zo gek, want het druifje werd 1929 door August Herold ontwikkeld, kruising tussen de rode trollinger x de witte riesling. Vernoemd naar de Duitse dichter Justinus Kerner.

De goldriesling is een beetje muskaatachtig en bloemig. Typisch ras voor Sachsen. Ook een kruising, van Christian Oberlin in 1880 door kruising van riesling x courtillier musqué précoce. Het druifje is zelf weer kruisingspartner voor b.v. Léon Millot en Maréchal Foch. Is wintervast.

Grappig dat er zweigelt wordt verbouwd, maar heel rijp was het exemplaar dat ik proefde (2006 van Joachim Lehmann; alweer in 2009 geproefd) niet. Beetje dun, vegetaal en streng. Rood vind ik hier sowieso een probleem, de rode van Jan Ulrich zijn schraal en hard, de Cuvee Sachsen van Wackerbarth (met spätburgunder en dornfelder) is soepel, licht en ruw.

Verder maken veel huizen voor allerlei gelegenheden speciale cuvées van diverse druivenrassen (voor steden: b.v. de Edition Frauenkirche voor Dresden; of Vin de Sax met druifjes kerner / bacchus / gutedel van Richter voor een bepaalde restaurantketen of de Cuvee Taschebergpalais met  traminer /  riesling / weißburgunder van Proschwitz).

Mocht je wat cultuur willen opsnuiven en ook nog wat interessante wijn willen proeven, dan is Sachsen zeker een aanrader!

Meer info:
www.schloss-proschwitz.de
De wijnen van Schloss Proschwitz zijn in Nederland te koop bij de Hanos. De elbling kost €13,25.