Gisteren hadden wij de Madeira-proeverij van wijnclubgenoot Daan. Daan heeft al eerder Madeira-proeverijen gehouden en is een grote liefhebber van het geoxideerde goedje. Hij heeft volgens mij behoorlijk wat flessen in huis. Die zijn al open, maar dat geeft niet, want je kunt Madeira lang bewaren. Het spul is in feite al geoxideerd door het klassieke vinificatieproces, dus kapot kan het niet meer. Mijn oudste Madeira die ik gedronken heb is van 1885! Daan heeft nog veel ouder gedronken. De wijn is na al die tijd nog verrassend jeugdig en heeft een prachtige fraicheur en een superlange geconcentreerde afdronk. Niet iets dus dat je achteloos in je soep gooit!
De proeverij was dan ook voor veel clubgenoten die nooit echte goede Madeira hadden geproefd een openbaring. We proefden 14 verschillende geselecteerde Madeiras, van de vier bekende witte druivenrassen sercial, verdelho, boal (of bual) en malvasia (of malmsey), maar zelfs van de weinig voorkomende terrantez! Nooit eerder geproefd, bijzonder dus!
We leerden in korte tijd van alles over Madeira. Een selectie:
- Vroeger werden vaten met wijn uit Madeira op schepen over de Oceaan meegenomen en keerden na een lange hete reis soms weer terug in Portugal (torna viagem = na de reis terug). Door de hitte tijdens het transport kreeg je een geoxideerde wijn die de Portugezen prima smaakte. Zo is de geoxideerde stijl van Madeira ontstaan die later in vaten op hete zolders werd nagebootst.
- Echte Madeira werd versterkt met cognac, maar toen men dat te duur vond, werd ook wijn versterkt met rietsuikerdistillaat. Die werd bovendien niet zoals traditioneel gerijpt in houten vaten op hete zolders, maar versneld geoxideerd in grote hete ketels. Die Madeira kun je het beste in de soep gooien; die wijn lijkt niet op de ‘echte’ Madeira en zou eigenlijk onder die naam verboden moeten worden. Van boot naar zolder naar stoofketel dus; het proces is steeds aangepast en vereenboudigd.
- Van het rode druivenras tinta negro mole wordt geen goede Madeira gemaakt. De druif is op z’n retour. De topwijnen worden gemaakt van de zeldzame terrantez en daarnaast van sercial, verdelho, boal en malvasia.
- De vier witte druivenrassen sercial, verdelho, boal en malvasia geven wijnen die oplopen in zoetheid. Sercial is dus de droogste variant, malvasia geeft de zoetste Madeira.
- Sercial zou verwant zijn met de riesling. Dat zou de hoge zuurgraad van dit ras kunnen verklaren.
- Er zijn nog maar 7 producenten. Elk huis heeft zijn eigen stijl. Zo heeft Barbeito een frisse lichtvoetige stijl met een vrij lichte kleur. Justino’s is elegant en fris. Henriques & Henriques heeft een wat zoetere commerciëlere stijl. Kopke is eerder wat scherp en alcoholisch.
- Sercial is droog en past prima bij oesters. Medium dry verdelho is lekker bij harde kazen, gedroogde ham, wildpaté of geitenkaas. De midzoete boal gaat goed bij blauwschimmelkaas en de zoete malvasia past prima bij foie gras.
- Bewaar Madeira rechtop! Liggend zou de kruk smaak kunnen afgeven of kunnen verteren door de zuren in de wijn.
- Kijk bij oude Madeira wanneer die gebotteld is. Deste later de wijn gebotteld is (en dus langer heeft gerijpt), deste geconcentreerder is de wijn!
- Proefnotities van Madeira beginnen allemaal met termen als “caramel”, maar er zit wel degelijk veel nuance in de wijnen. Van ziltig tot koffie, gebrand, dadels, vijgen, mandarijn, geconfijte abrikozen, walnoot, hazelnoot, amandel, appelstroop en butterscotch.
- Het was weer een topproeverij met prachtige bijzondere wijnen die helaas aan het uitsterven zijn. We gooien Madeira nooit meer in de soep…!
Geef een reactie