Afgelopen maandag werd de grote overzichtsproeverij van Madeirawijnen gehouden op de residentie van de Portugese ambassadeur, José de Bouza Serrano. Nadat de ambassadeur ons allen welkom heette, kregen wij een masterclass van wijnjournalist en Madeirakenner Rui Falcão. Vervolgens was er een grote overzichtsproeverij met wijnen van vier vooraanstaande Madeiraproducenten: Blandy’s Madeira, Henriques & Henriques, Justino’s, Vinhos Barbeito. Het event in Nederland sloot een Europese promotietour van Madeirawijnen af. Vandaag deel 1 van mijn verslag: een exclusief interview met Rui Falcão (met dank aan eventorganisator Wijnstudio!). Tien vragen aan de kenner en liefhebber van Madeirawijnen.
Waarom is Madeira zo uniek?
“Alles aan Madeira is uniek! De smaak, het productieproces en de geschiedenis. Wijn heeft twee vijanden: verhitting en oxidatie. Dat is precies wat er met Madeira gebeurd. Dat zou elke andere wijn doden, maar Madeira niet!”
Hoe staat het met de aanbevolen en toegestane druivenrassen? Sercial, verdelho, bual, malvasia/malmsey waren altijd de vier grote bekende ‘nobele’ druivenrassen voor Madeira. De laatste tijd hoor je ook meer over ‘tinta negra’. Wat is er met al die andere toegestane rassen, zoals caracol, complexa, deliciosa, listrão, triunfo etc.?
“De witte rassen sercial, verdelho, bual en malvasia en de rode tinta negra zijn de bekendste aanbevolen rassen. Daarnaast zijn ook de rode bastardo en de witte terrantez (of folgasão) goed voor de wijn, maar ze zijn lastig voor de wijnboer en geven lage rendementen. Alle zeven zijn echter nobele rassen waarvan je mooie Madeira kunt maken. Tinta negra geeft alleen al 80, dan is bijna 20% voor rassen sercial, verdelho, bual en malvasia. De andere rassen kun je qua omvang verwaarlozen, het is nog geen 0,01% van het totale aandeel!”
Je kunt Madeira heel lang bewaren. Wat is de oudste Madeira die u heeft gedronken?
“Die is van 1715! Hij is geweldig. En nog veel te jong! Geen enkele andere wijn kan dat. Er bestaan nog een aantal flessen van. Wijn kent twee gevaren: hitte en oxidatie. En dat zijn precies de twee aspecten die Madeira al heeft gehad. De wijn wordt verhit en is al geoxideerd voordat de wijn in de fles komt. Madeira kan dus gewoon niet meer kapot!”
Verandert de wijn tijdens de oudering nog?
“Madeira verandert vooral op vat, voor de botteling. Na botteling verandert de wijn maar heel heel langzaam. Als je dezelfde wijn na 25 jaar of pas na 70 jaar bottelt, heb je een heel andere wijn. De later gebottelde wijn is veel complexer, intenser en de zuurgraad is opvallender. De zuren gaan van zacht naar bijna hoekig.”
Van kookwijn naar drinkwijn. Madeira was lange tijd de wijn voor soepen & sauzen. Wat is er veranderd?
“Er is een periode geweest dat geld maken belangrijker was dan wijn maken. Er bestond een grote markt voor eenvoudige wijn voor de gastronomie, inderdaad soepen etc. Easy money. Madeira was ook uit de mode. In de 80ger jaren van de vorige eeuw besloot het Madeira Wine Institute het heft in handen te nemen en toezicht te houden op het proces. Een belangrijk besluit was dat wijn niet meer in bulk verhandeld mocht worden, maar op Madeira zelf gebotteld moest worden. Het was acuut afgelopen met de bulkwijnen. En er kwam een nieuwe jongere generatie wijnmakers bij de wijnproducenten met andere opvattingen en andere methoden, dat hielp ook. Natuurlijk was toendertijd niet iedereen even blij met dit besluit, maar je kunt stellen dat dat de kwaliteit uiteindelijk wel ten goede is gekomen en dat nu alle producenten blij zijn. Het besef is gegroeid dat Madeira alleen kan blijven bestaan als de kwaliteit toeneemt en hoog blijft.”
“Have some Madeira, m’ Dear?” (*) was in vervlogen tijden een hitsong voor de oudere generatie. Wat is de toekomst voor Madeira?
“De verkopen stijgen sinds een jaar of tien. Madeira staat weer in de belangstelling. In het Verenigd Koninkrijk ging het altijd al goed met Madeira, alleen al vanwege de historische band van de twee landen. Maar op nummer 1 en 2 staan nu respectievelijk Frankrijk en de VS. Het is sowieso een nichemarkt in alles, qua omvang en qua aantal producenten. Maar die nichemarkt is nu ineens interessant. Met de globalisering gaat alles op elkaar lijken. Ook de wijnen krijgen dezelfde stijl en smaak. Mensen zijn dat beu. Dat is goed voor Madeira, want Madeira is met niets te vergelijken en niets lijkt op Madeira.”
Sherry is moeilijk aan de man te brengen in Nederland en van Port worden alleen van de eenvoudigste soorten veel gedronken in ons land. Maar hoe spreek je de jongere generatie aan voor Madeira?
“Madeira wordt steeds populairder. Ja, het is een ‘moeilijk’ product, maar wij zijn als Portugezen met al onze eigen inheemse druivenrassen toch al gewend dat ons product moeilijker uit te leggen is. Dat kan ook een voordeel zijn, je maakt iets anders dan anderen. Daarnaast is het qua prijs-kwaliteit ronduit goedkoop, is het gastronomisch goed inzetbaar en je kunt het lang bewaren. Dat je een open fles lang kunt bewaren is ook voor de horeca handig. Je kunt Madeira per glas serveren en de fles blijft wel een half jaar goed. Met onze Europese tour nu proberen we Madeira aan consumenten uit te leggen en te laten proeven, maar ook aan journalisten en sommeliers. Je ziet dat jongere wijndrinkers eerder geïnteresseerd zijn in de zoetere stijlen. Die hebben we genoeg. Daarnaast zie je dat de Madeiraproducenten op deze doelgroep inspelen door nieuwe ‘makkelijkere’ stijlen op de markt te brengen. En blends komen meer in zwang, dat mag nu. Die stijlen spreken de jongeren ook wat meer aan. Een voorbeeld is de ‘v-b’ (verdelho – bual) van Barbeita of de bual – malmsey van Blandy’s. de 3 en 5 jaar oiude Madeira doet het ook goed.”
Een van uw uitspraken is: “Madeira is gebottelde elektriciteit”. Leg eens uit…?
“Madeira heeft extreem veel zuren. Dat is echt het kenmerk van deze wijn. Als je wijnen proeft die bijvoorbeeld 70 à 80 jaar oud zijn, is het net alsof je een elektrische schok krijgt, ze kunnen een bijna bijtende zuurgraad hebben.”
Wat is uw persoonlijke favoriet?
“Ik hou erg van de uitersten, dus van sercial en malmsey.”
Madeira is gastronomisch goed inzetbaar. Kunt u wat voorbeelden geven?
“Sercial is lekker bij consommé, daar gaat verder bijna geen enkele andere wijn goed bij. Gerookte ham zoals para negra is er ook mooi bij. Verdelho gaat mooi met harde en blauwschimmelkazen. Bual en malmsey zijn niet zo geschikt voor bij het hoofdgerecht, maar bual is orachtig bij chocolade en malmsey is geweldig bij ‘egg custard’ (vla) en andere desserts.”
Deel 2 volgt binnenkort en zal Madeira wat meer beschrijven, inclusief een beschrijving van de stijlen van de vier belangrijkste producenten en enkele proefnotities van wijnen die we op 28 oktober jl. konden proeven. (deel 2 zie hier.)
(*) “Have some Madeira, m’ dear” van Flanders & Swann (1956, zie) werd in Nederland vertolkt door Ted de Braak.
Geef een reactie