Vandaag laat ik je kennismaken met de wijnen van Bio-Bío in Chili en Roberto Henríquez. Ik proefde gisteren twee wijnen uit Bio-Bío van Roberto Henríquez: de 2020 Tierra de Pumas en de 2018 Rivera del Notro. Beide wijnen zijn van het inheemse Chileense druivenras país. Ik kreeg ze via ProChile Netherlands en ik dook wat meer in wijngebied Bio-Bío dat volgens mij nog niet zo bekend is in ons land. Ik moet bekennen dat ik ook nog nooit wijnen uit Bio-Bío had gedronken. Wel onlangs voor het eerst uit de Itata Valley, ook een koeler wijngebied in het zuiden van de Chileense wijnbouwgebieden. Itata ligt pal ten noorden van Bio-Bío. Nu dus tijd voor een nadere kennismaking met het Chileense wijngebied Bio-Bío. En met de karakteristieke wijnen van Roberto Henríquez van 200 jaar oude stokken van het inheemse druivenras país aldaar! Ik maakte er het bekende Chileense gerecht pastel de choclo (maïspastei) bij; dat recept staat inmiddels ook op mijn site.
Een nadere kennismaking met het Chileense wijngebied Bio-Bío. En met de karakteristieke wijnen van Roberto Henríquez van 200 jaar oude stokken van inheemse druivenras país aldaar!
Bio-Bío: tussen historie en toekomst
Bekende wijnregio’s in Chili zijn natuurlijk onder andere de wijnregio’s die vallen onder de warmere Central Valley (zoals Maipo Valley, Rapel Valley – met de bekende Cachapoal Valley en Colchagua Valley -, Curicó Valley en Maule Valley), de noordelijke Coquimbo-regio (met de subregio’s Elqui Valley, Limarí Valley en Choapa Valley) en de koelere kustvalleien (Aconcagua Valley, Casablanca Valley en San Antonio Valley (incl. Leyda Valley). Veel van die regio’s zul je waarschijnlijk wel kennen en je hebt vast al wel wijnen uit die bekende Chileense wijngebieden gedronken.
Maar ten zuiden van al deze gebieden liggen nog wat – in ons land wellicht minder bekende – wijngebieden. Bío-Bío Valley ligt in de Ñuble-regio en is een van de zuidelijkere wijnregio’s van Chili. Samen met Itata Valley en Mallego Valley behoort Bio-Bío tot de Zuid-regio. Ten zuiden daarvan heb je dan ook nog de Austral-regio met de Cautin Valley en de Osorno Valley.
Bio-Bío ligt tussen de havenstad Concepción en Los Angeles, zo’n 500 kilometer ten zuiden van Chili’s hoofdstad Santiago, en tussen de kust en het Andes-gebergte. Het gebied was eeuwenlang de zuidelijke grens van Chileense wijnbouw. Heden ten dage staat het gebied voor een combinatie van erfgoed en moderne projecten. De uitgestrekte rivierbedding van de op een na langste rivier van Chili, was lang de zuidgrens van Chili met het Mapuche-territorium. Tegenwoordig is het gebied qua wijn verdeeld in twee subgebieden: Yumbel en Mulchén. Daarbij komen nog verschillende enclaves, zoals Hualqui, San Rosendo, Cabrero en Negrete. Bijzonder voor dit gebied is dat (zeer) oude wijnstokken hier een hoofdrol spelen. Zo is er moscatel de Alejandria, cinsault, malbec en natuurlijk de país (zie hieronder). Deze oude rassen zijn goed voor een groot deel van de aangeplante wijngaarden. Hier bevinden zich deels kleine wijnboeren die absolute pareltjes van wijnen produceren. Veelal doet men alles met de hand. Sommige producenten werken traditioneel, anderen maken deel uit van een nieuwe golf van oenologen, maar ze hebben allemaal respect voor het platteland en verwoorden het terroir naar de fles.
Bio-Bío heeft meer wind, regen (1.100mm per jaar) en klimatologische diversiteit dan de meeste andere wijngebieden in Chili. Daardoor en door het koele klimaat, het grote verschil tussen dag- en nachttemperatuur en het lange groeiseizoen kan het gebied ook complexe en aromatische witte wijnen voortbrengen. Hoogte van wijngaarden is hier dus niet nodig en de meeste wijngaarden bevinden zich op een hoogte van 50-200 meter.
Met de klimaatopwarming, groeit de belangstelling voor koelere wijnregio’s in Chili, zoals Bio-Bío en Itata. Ook Bio-Bío merkt dat. Het koelere klimaat van Bio-Bío komt mede door de koele wind van de Humboldt-stroom. De koelte heeft er ook voor gezorgd dat er naast de traditionele druivenrassen ook belangstelling is voor ‘cool climate’-rassen als pinot noir en sauvignon blanc, maar daarnaast ook voor de internationaal bekende chardonnay. Pinot noir doet het hier erg goed en lijkt zeker een belofte voor de toekomst. Zijn bijvoorbeeld in Casablanca Valley wijnen van chardonnay of sauvignon blanc bekend geworden, vind je qua wit ook riesling, gewurztraminer en viognier. Dit verhoogt de diversiteit in deze vallei die zich daarmee beweegt tussen geschiedenis en het heden.
En crispy frisse wijnen met een wat lager alcoholpercentage van Bio-Bío trekken momenteel ook. De rode wijnen die ik van Roberto Henríquez proefde, hebben maar 11 en 12,5% alcohol. Opvallend in deze tijd!
NB Ik heb gezocht naar facts & figures over Bio-Bío, zoals aantal hectare, productie en aantal wijnmakers etc., maar nergens is wat te vinden. Wellicht dat het wijngebied, ondanks het feit dat er 200 jaar oude wijnstokken staan, nog maar zo kort in de belangstelling staat dat men daar nog geen uitgebreide actuele cijfers over heeft. Maar dat zal vast wel komen de komende jaren als de belangstelling stijgt.
Druivenras país
De wijnen van Roberto Henríquez die ik proefde zijn allebei van het blauwe druivenras país. País of (país missión) was ooit in Chili een populair ras, maar is met de komst van internationaal veel bekendere rassen als cabernet sauvignon, merlot, carmenère of syrah/shiraz wat ondergesneeuwd. Tegenwoordig zijn er weer Chileense wijnmakers die het ras vol trots weer gebruiken, hoewel het in Chili nooit weggeweest is.
Wist je dat het blauwe Spaanse druivenras listán prieto ook voorkomt in o.a. Chili (als país = land), in Argentinië (als criolla chica = Creools meisje) en in Californië (als mission grape, ofwel missiedruif)?
Het ras país komt oorspronkelijk uit Castilla-La Mancha. Inmiddels is het daar uitgestorven, maar het ras ging in de 16e eeuw met Spaanse missionarissen en kolonisten mee naar Noord- en Zuid-Amerika. In Californië is het tegenwoordig ook niet meer zo populair; ook daar door de opkomst van rassen als cabernet sauvignon en merlot. In Chili, waar país het eerst aangeplante druivenras was, staat país ook nu nog heel veel aangeplant, en het is na cabernet sauvignon, merlot en carmenère het vierde blauwe druivenras qua aanplant (ca. 10.000ha). De wijnstokken die je er kunt vinden in bijvoorbeeld Bio-Bío of Itata Valley zijn zeer oud (soms wel 150 jaar of ouder, en Roberto Henríquez meldt op zijn ruglabel van de “Rivera del Notro” zelfs dat de stokken 200 jaar oud zijn!) en zijn aangeplant als ‘bush vines’ (struikjes).
País geeft over het algemeen rustieke tanninerijke wijnen met bessen, donker fruit en bloemige aardse aroma’s. De Fransman Louis-Antoine Luyot heeft het in Chili herontdekt en het is nu weer populairder voor ambachtelijke (bio-)wijnen. Soms doet de wijn wat aan goede Beaujolais denken.
Vitivinícola Roberto Henríquez
Roberto is in Chili een bekende wijnmaker die wijnen maakt van oude wijnstokken in Bio-Bío en Itata. Zijn wijnen zijn internationaal zeer geliefd en hij staat bekend om zijn focus op ambachtelijke wijnbouwtradities. Hij is ook een van de meest besproken Chileense wijnmakers van dit moment en behoort tot een groep wijnproducenten in het Zuiden van Chili die wijnen met een laag alcoholpercentage maakt van inheemse druivenrassen met minimale interventie, dus zo natuurlijk mogelijk. En dat proef je in zijn eigenzinnige karaktervolle wijnen. Zijn wijnstokken zijn gemiddeld 70 jaar oud, met uitschieters naar 200 jaar voor de país.
Op zijn site beschrijft Henríquez het zo: “Onze wijnen worden op de ouderwetse manier gemaakt – door hard werken, zweet en tranen. Met behulp van traditionele wijnbereidingsmethoden respecteren we het stoere en rustieke karakter van de ‘país’. De veelzijdigheid van deze oude wijnstokken is uitgegroeid tot een belangrijk onderdeel van de lokale cultuur en produceert een breed scala aan heerlijke kenmerken en aroma’s. De druivensoort ‘país’ is onze belangrijkste drijfveer en we willen het harde werk van onze voorouders voortzetten, dat paradoxaal genoeg momenteel in gevaar is.”
Zijn wijnen zijn veelal ongefilterd, niet geklaard, zonder koude stabilisatie en bevatten minimaal sulfiet. Hij gebruikt geen nieuw hout, houdt niet van teveel extractie en alcohol. Het levert lichtvoetige zuivere en karaktervolle wijnen op, en wijnen voor wijnliefhebbers die iets anders zoeken dan zwoel, sappig en stevige houtrijping.
Sur Chileno
Samen met zeven andere wijnmakers heeft Roberto Hendríquez zich aangesloten bij Sur Chileno. Sur Chileno is in november 2020 opgericht door acht onafhankelijke wijnproducenten uit de zuidelijke wijngebieden Maule, Itata, Bio-Bío en Malleco. Ze willen hiermee meer aandacht voor hun karaktervolle authentieke wijnen. En ze willen tonen dat ze respect hebben voor de identiteit van wijnen uit Zuid-Chili, dat ze aandacht voor ecologische, sociale en economische duurzaamheid bij de wijnproductie hebben.
País van 200 jaar oude stokken
Wij proefden twee wijnen uit Bio-Bío van Roberto Henríquez: de elegante 2018 Rivera del Notro en de iets vollere 2020 Tierra de Pumas en. Beide wijnen zijn van het inheemse Chileense druivenras país en van stokken die maar liefst 200 jaar oud zijn!
2018 Rivera del Notro
2018 DO Secano Interior del Bio-Bío, Rivera del Notro, Vitivinícola Roberto Henríquez.
De wijn is van 100% país van 200 jaar oude stokken en heeft slechts 11% alc. van wijngaarden op alluviale vulkanische bodems langs de rivier. Rijping op foeder (500L). Semi-carbonique. Transparant en robijnkleurig. Heel licht van kleur. In de neus floraal met lichtrood fruit. Rode besjes, zure kersen en een handjevol bramen. Peperige kruidigheid en een medicinaal ondertoontje. Boers en rustiek met hoge zuurgraad en soepele zachte tannines. Licht, speels en elegant met laag alcoholpercentage.
2020 Tierra de Pumas
2020 Bio-Bío Valley, Tierra de Pumas, Vitivinícola Roberto Henríquez
De wijn is van 100% país van 200 jaar oude stokken en heeft 12,5% alc.
De Tierra de Pumas is steviger dan de Rivera del Notro en met een heel eigen karakter. Komt van één van de alleroudste wijngaarden van Chili. Bodem van graniet, kwarts en klei. Een deel van de wijn rijpt op een tank van staal/beton, een deel rijpt 5 maanden in oude barriques.
Roodpaars van kleur, minder transparant. Vollere diepere tint dan de Rivera del Notro. Boerse neus. Ook bij deze wijn frisse zuren, maar tevens een heel klein zoetje. Boerse rustieke stijl met rijpe frambozen en kersen en ook dat licht medicinale. Warmer en zachter dan de Rivera del Notro en met meer rijp fruit. Vol, peperig en aards, maar ook puur en karaktervol.
Pastel de choclo
Ik kookte pastel de choclo en proefde beide wijnen erbij. Pastel de choclo is een Chileense maïspastei en daar de maïs is het gerecht zowel hartig als zoet. Met name dat zoete speelde de Rivera del Notro parten vanwege de behoorlijke hoge zuurgraad. Dat was iets teveel. De Tierra de Pumas is wat voller en zachter en die deed het dan ook veel beter bij dit bekende Chileense gerecht.
Na het eten proefden we beide wijnen trouwens ook nog even bij wat charcuterie en dat paste uitstekend! Ik kwam op het idee om dat te proeven omdat men zegt dat wijnen van país soms wel wat doen denken aan goede Beaujolais. En Beaujolais past vanwege de zuurgraad ook uitstekend bij charcuterie. Nou, dat bleek, want de wijnen deden het erg goed bij de worsten. Goede afsluiter en zeker de moeite van proberen waard!
Meer info
Henríquez Roberto: http://robertohenriquez.com/web/eng/ en op Instagram @henriquez_rober.
De wijnen worden in Nederland geïmporteerd door Smaragd Wijnen en kosten beide €21.
Sur Chileno vind je op Instagram @surchileno.cl
Geef een reactie