Wijnen uit Libanon

Lange wijngeschiedenis
Libanon kent een lange wijngeschiedenis. Het land ligt in een driehoek die de bakermat is van de wijnbouw welke wordt gevormd door de Kaukasus (het tegenwoordige Armenië en Georgië), Mesopotamië (het tegenwoordige Irak) en Palestina. Of de geschiedenis helemaal tot 6000 jaar teruggaat, weet ik niet zeker, maar feit is wel dat de Phoeniciërs hier een van de eersten waren die echt wijnhandel bedreven, onder meer vanuit de haven Byblos. Hier werden druiven en wijn verhandeld. En Noah behoort tot de eerste wijnbouwers, hij verbouwde wijn in de Libanese Beeka Valley. In de stad Baalbek staan de ruïnes van de Tempel van wijngod Bacchus,

In 1857 introduceerden de Jezuïten Franse druivenrassen, waaronder cinsault. Tijdens de twee wereldoorlogen van de vorige eeuw daalde de wijnconsumptie in Libanon drastisch. Ver na WO II trok dat weer aan en steeg de belangstelling voor wijn(bouw). In 1997 trad Libanon toe tot het Office International de la Vigne et du Vin (OIV) en daarna richtten enkele wijnhuizen de UVL op. Dat markeert de start van de moderne Libanese wijngeschiedenis. Van 1993-1997 was er 600ha beplant, na 1997 nam de aanplant fors toe tot zo’n 2.000ha nu. De productie bedraagt momenteel zo’n 7 miljoen flessen.

Vier wijnregio’s

Libanon kent vier wijnregio’s:

• Noord (Batroun). Batroun heeft een mediterraan klimaat met zee-invloeden. De wijngaarden liggen op een hoogte tot 1.200m. Het verschil tussen dag- en nachttemperatuur is groot en dat komt de aroma-ontwikkeling van wijnen ten goede. Het warme weer en de verkoeling van de zee geeft een optimaal resultaat.
• Mount Lebanon heeft een mediterraan klimaat met zee-invloeden. De wijngaarden liggen op een hoogte tot 1.300m. Ook hier geldt dat het warme weer en de verkoeling van de zee een optimaal resultaat geeft.
• De Bekaa Valley is waarschijnlijk de bekendste wijnregio van Libanon. Het is ook in hoeveelheid het belangrijkste gebied. De bodem heeft een zeer hoog kalkaandel (80%). Ook hier een mediterraan klimaat met wijngaarden tussen 800-1.400m. Het gebied ligt tussen twee bergebn: Mount Lebanon en Anti Lebanon. Er zijn hier weinig ziektes en er is geen irrigatie nodig dankzij het smeltwater van de onderste bodemlagen op 600-900m.
• en Zuid (Jezzire) met maar één wijnhuis (Karam Wines) dat zich hier gevestigd heeft, maar anders dan in de meeste wijnlanden hebben veel Libanese wijnhuizen wijngaarden in diverse wijnregio’s. Jezzire heeft een mediterraan klimaat met hete zomers en wijngaarden op 600-1.6700m.

Druivenrassen
Er worden in Libanon met name Franse druivenrassen verbouwd. Witte rassen zijn chardonnay, gewürztraminer, clairette, muscat, sauvignon blanc, semillon, ugni blanc, viognier en een beetje riesling, marsanne en roussanne. Rode rassen zijn: cabernet franc, cabernet sauvignon, carignan, cinsault, gamay, grenache, merlot, mourvèdre, petit verdot, syrah, een beetje pinot noir, caladoc, marselan en de Spaanse tempranillo, de Portugese touriga nacional en de Italiaanse sangiovese.

Zijn er dan geen inheemse druivenrassen? Ja, maar die worden (nog) maar mondjesmaat gebruikt. Het zijn de rode zawtarani en iets meer de witte obeidy en de merwah en een klein beetje witte meksasi. En arinarnoa, een voor mij onbekende kruising tussen petit verdot x merlot die in 1957 aan de universiteit van Bordeaux werd gekruist (geproefd bij Château Ksara).

Obeidy, merwah en sabbaghieh
De obeidy en merwah konden we proeven tijdens de overzichtsproeverij, en dat liet ik me natuurlijk niet ontgaan. Daarnaast proefde ik ook een sabbaghieh.

• Kenmerken van de obeidy:
  wit druivenras. De obeidy blijkt een lichte frisse wijn te geven met minerale en florale tonen. Citrus. Witte perzik. Medium body. De druif geeft een wijn met een goede balans qua alcohol en zuurgraad. Joe Touma van Château St. Thomas liet me zijn 2017-versie proeven. Aromatisch en fris en heeft maar 12% alc., ook een kenmerk van dit druivenras. Ik proefde ook de obeidy van Domaine Wardy. Crispy zuurgraad, elegant, mineraliteit, niet zo aromatisch en 12,5% alc.
  Het boek ‘Wine grapes’ van Jancis Robinson maakt nog melding van mogelijk verwantschap met chardonnay (weliswaar met ? in haar boek: “obaideh might be an ancestral form, or even an ancestor, of Chardonnay”) dan wel een kloon van chardonnay. Inmiddels zijn Robinson en DNA-specialist José Vouillamoz hiervan teruggekomen. Er blijkt geen verwantschap te zijn en obeidy is dus een echt inheems Libanees druivenras. [Dank, Mariëlle Beukers, voor het uitzoeken van deze nuance!]
• Kenmerken van de merwah:
  Wit druivenras. De merwah werd voorheen veel voor de arak gebruikt. Nu voor het eerst voor wijn. De druif vereist een late oogst omdat de rijpingstijd lang is. Mineraliteit, notigheid, citrus en een mooie zuurgraad zijn kenmerkend. De merwah die ik proefde is van Château Ksara (oogstjaar 2017). Het is de eerste mono-cépagewijn in Libanon van merwah. Aromatisch, floraal met een fijne fraicheur. En met maar 12,5% alc., want ook de lage alcoholgraad wordt niet alleen als kenmerk maar ook als voordeel gezien. Overigens vermeld Jancis Robinson de merwah in haar boek ook met ? en verwijst naar sémillon. De merwah is verwant aan de sémillon, maar hoe is nog niet duidelijk; het zou een kloon van sémillon kunnen zijn, maar meer DNA-onderzoek is nodig om dit uit te zoeken.
• Sabbaghieh. Rood druivenras. Geeft wijnen met lage zuurgraad, animale en aardse tonen, wewinig fruit maar wel kruidigheid. Ik proefde de 2010 Jardin Secret, sabbaghieh, van Clos Cana. Een zachte wijn met bijna een zoetje. Tonen van cacao en peper. Sappig fruit. Met zes maanden houtrijping (gebruikte vaten) om de tannines te verzachten.

Al met al een mooie overzichtsproeverij van gepassionneerde wijnmakers. En boeiend om weer eens wat nieuwe inheemse druivenrassen te leren kennen. Toch een wijnland om eens serieuzer te gaan ontdekken…