Wat is uniek aan Sloveense wijnen? Volgens Jancis Robinson is dat een combinatie van rijpe druiven met een aanvaardbaar alcoholpercentage.
Slovenië kent een oude wijntraditie. De Kelten maakten er al wijn, lang voordat de Romeinen dat deden. En in de Middeleeuwen waren het de monnikken. Rond 1830 kwamen internationale druivenrassen naar het land. Na de 2e wereldoorlog, in de communistische tijd, was wijn maken voorbehouden aan coöperaties en werden hoge rendementen gehaald. Ondanks dat werden al in de ’70-ger en ’80-ger jaren van de vorige eeuw mooie witte wijnen gemaakt, vooral in Podravje. Nu is het land twintig jaar onafhankelijk (sinds 1991) en behoort het sinds 2004 tot de EU. Wijnmaken is sinds die tijd sterk verbeterd en de productie daalt.

Furmint en refosco
De nummer 1 bij de witte druivenrassen is de welschriesling (ook wel riesling italico genoemd. Ondanks die toppositie, is dit druivenras echter niet echt toonaangevend. Welschriesling eindigt namelijk vooral in blendwijnen en is daardoor redelijk onzichtbaar. De furmint, die we in Nederland vooral kennen uit Hongarije, is zonder twijfel de belangrijkste witte druif. Bij rood is refosco de nummer 1. De kwaliteit daarvan is de laatste tijd sterk verbeterd en het aandeel kwaliteits- en premiumwijnen (‘vrhunsko’) stijgt. De verdeling tussen witte en rode druiven was 75%-25% en is nu al zo’n 60-40%, maar dat zou wel nog meer kunnen veranderen, want rood wordt steeds populairder. 

Drie wijngebieden
Er zijn eigenlijk vier wijngebieden, maar drie daarvan zijn het belangrijkste.
Podravje (Drava-vallei) in het noordoosten heeft een continentaal klimaat met strenge winters, warme zomers en een lange herfst. Finesse en aroma zijn hier de trefwoorden. Het gebied biedt voldoende koelte voor sauvignon blanc met expressieve aroma’s.
Posavje (Sava-vallei) in het zuidoosten is minder belangrijk en heeft weinig internationale bekendheid. Hier worden veel eenvoudige blendwijnen gemaakt, maar ook een soort ‘schilcher’ (blend van wit en rood). Goede wijnen van blaufränkisch (moidra frankinja) en rumeni muscat.
Primorska aan de kust in het westen, tegen de Italiaanse grens, is momenteel het meest trendy wijnbegied van Slovenië. Dat heeft ook z’n weerslag op de wat hogere prijzen. Er zijn vier deelgebieden: Koper, Karst, Vipava en Brda (dat op het Italiaanse Collio lijkt). Het gebied levert ‘full bodied’ wijnen met mooie aciditeit; de invloed van de nabije Alpen laten zich wat de zuurgraad betreft gelden. Daarnaast is er ook mediterrane invloed. Dat geeft een interessante mix van koelte en warmte, van wijnen met aangename zuren en meer structuur. Na refosco is merlot hier de belangrijkste rode druif. Hier vind je ook de meeste goede rode wijnen uit het land.

Proeverij
Tijdens de Masterclass van Frank Smulders en Robert Gorjak proefden we de volgende wijnen:
1)      2011 Stajerska Slovenija, Podravje, furmint, Ella Hill, p&f Wineries:
Furmint heeft normaal meer zuren, maar omdat 2011 zo’n rijp jaar was, zijn de zuren in deze wijn wat toegankelijker. Mooie volle frisse wijn met fijne zuren. Mineralig. Wat bloemig in de afdronk. Zuiver.
De furmint doet in verte aan chenin blanc denken vanwege de hoge zuurgraad, maar het druivenras geeft ook soms een licht zepige afdronk en wat appelige tonen. Wijnen van furmint kunnen goed rijpen en kunnen veel complexiteit ontwikkelen. Primair fruit bij jeugdigheid, in het middenstuk wat moeilijk, maar daarna weer heel mooi. Dus zowel jong als ouder. In Slovenië geeft furmint wat meer aroma’s van peer. Chenin blanc is in vergelijking wat bloemiger.
2)      2010 Stajerska Slovenija, Podravje, Sipon, Dveri-Pax.
Sipon is synoniem voor furmint. Off-dry. Bittertje. Zuiver. Wat bloemig. Peer. Deze wijn komt uit het gebied rond Jeruzalem waar de beste furmints vandaan komen. De wijn is mooi vol, heeft rijp fruit en een aangename zuurgraad. Mooie wijn en extra mooi omdat 2010 een moeilijk jaar was
3)      2010 Brda, Primorska, rebula, Erzetic.
Dit druivenras kennen we als rebola uit Noord-Italië. De wijn komt uit een warmer gebied en heeft zachte zuren. Licht bloemig. Bittertje met bijna grappa-achtig alcoholaroma. Deze wijn heeft een lagere zuurgraad dan wijn 1 en 2. Rebola heeft normaal weinig alcohol met hoge zuurgraad. Het druivenras vraagt ook meer zon en warmte als furmint, maar houdt wel een zekere zuurgraad vast. Rebola is ook goed in blends. Dan brengt bijvoorbeeld chardonnay body en rebola zorgt voor frisheid en een wat lager alcoholpercentate.
4)      2011 Stajerska Slovenija, Podravje, sauvignon Pullus, Ptujska klet.
In Podravje in het noorden is sauvignon blanc een belangrijk ras is. Het gebied grenst aan Steiermark in Oostenrijk waar ze ook veel sauvignon aanplanten. Dat kan daar omdat de wijngaarden hoger in de heuvels liggen. In Podravje vind je een meer Oostenrijks-Sloveense stijl die het midden houdt tussen de klassieke strakke Franse stijl en de bijna agressieve aromatische stijl uit Nieuw-Zeeland. De wijn is stuivend, kalk-mineralig met goede zuren, mid-aromatisch en een bittertje.
5)      2010 Vipava Valley, Primorska, Zelen, Guerila.
De enige wijn die we proeven van het druivenras zelen. Dat is de enige inheemse druif van Slovenië. Zelen betekent groen. Het ras beslaat slechts twee procent van de aanplant in het wijngebied. Vol, aromatisch, floraal, perzik zijn de typerende kenmerken voor dit ras.
6)      2009 Stajerska Sloveija, Podravje, renski rizling, Kupljen.
Hoge zuren. Lijkt niet op Elzas (molliger) of Duitse stijl (strakker). Wel heel herkenbaar riesling. Mineralig, honing en wat minder zuren dan de Duitse zuren. De 14% alcohol haal je er niet uit.
7)      2009 Brda, Primorska, Staja Brajda belo, Scurek.
Vol, bittertje. Blend van regionale variëteiten. Houtrijping. Warm jaar en zachte zuren. Goed geïntegreerd hout. Warm klimaat en warm jaar, dus de 13,5% alcohol valt mee en de wijn is evenwichtig gebleven. Eetwijn. Kan nog rijpen.
8)      2008 Slovenska Istra, Primorska, refosk Capris, Vinakoper.
Van refosco. Dit ras geeft vaak aardse/gronderige wijnen en heeft geen heel toegankelijk karakter. Je moet refosco liefst rijp plukken. Weinig tannines en diepe kleur zijn kenmerken van refosco. Deze wijn is diep paarsrood. Fruitige neus met wat vegetale aardse tonen. Soepel met voldoende kracht en goede zuurgraad. Vegetaal. rood fruit en groene kruiden.
9)      2007 Brda, Primorska, merlot Bagueri, Vinska klet Goriska Brda.
Zoet jamachtig fruit in de neus, maar ook wat mintachtig en paprika. Rijp fruit. In een warm klimaat als hier, loop je het risico dat je met merlot vaak een hoog alcoholpercentage krijgt. Hier 14,5% alcohol. Geeft hier ook wat extra zoetheid aan de wijn, maar toch biedt deze wijn voldoende fraicheur en structuur.

Een kleine stemming onder de aanwezigen wees wijnen 1, 4 en 7 als winnaars uit.
Daarnaast stonden op de proeftafels nog veel boeiende wijnen. Ik maak daar even een kleine selectie uit:

  • Dveri-Pax, 2010 sipon/furmint. Mooi aromatisch, droog, aangename bitters.
  • Conrad Fürst & Söhne, 2011 Pod Stolpom. Droge van 55% furmint, 25% sauvignon, 20% pinot blanc. Topjaar. Net uit vat en op fles. Rijper en krachtiger dan 2010. Volle neus, rijp geel fruit, zuiver, dik.
  • Marof Winery, 2009 sauvignon blanc. Vol, krachtig, anderhalf jaar houtrijping (!). atypisch maar mooi.
  • Ptujska klet, 2011 Pinky chick. Leuke ‘semi sweet’rosé van blauer kölner en pinot noir met grappige naam. Mooi, fris, fruitig met klein zoetje.
  • Radgonske gorice, 2007 Zlata radgonska penina. Een mousserende extra dry rosé van pinot noir. Fris, licht, elegant met zachte zuren, elegant zoetje en ca.13 gram dosage.
  • Verus Vineyards, 2011 furmint. Mooie volle wijn van furmint.
  • Selected Wines Bordon, 2010 malvazija. Aangename aromatische wijn met zachte zuren.
  • Selected Wines Bordon, 2010 merlot. Caramel, gebrande suiker, van op stromatten ingedroogde (passito-methode) merlot-druiven. Tachtig gram restsuiker. Bijzonder.
  • Erzetic Visnjevik. Bijzondere wijnen van jonge ambiteuze wijnmaker. Hij gebruikt de amfora-methode die als ‘qvevri’-wijnen (spreek uit: kwee-rie) ook in bijvoorbeeld Georgië bekend zijn. Dat is een 1000 jaar oude traditie waarbij wijnen in grote ronde aardenwerken amfora onder de grond bewaard worden. De amfora verschillen in grootte en kunnen enkele honderden op zelfs 3.000 liter wijn bevatten. De amfora blijft soms wel een half jaar of een jaar onder de grond. Het resultaat is een donkergele wijn met notige en oxidatieve aroma’s die doet denken aan bijvoorbeeld sherry of savagnin uit de Jura (Arbois). Zeker bijzonder. Of je ervan houdt, is een kwestie van smaakvoorkeur…
    Ik proefde o.a. de 2008 sivi pino amfora van pinot gris. De wijn heeft één jaar amfora-rijping gehad en is daarna 15 maanden in nieuwe eiken vaten gegaan (Sloveens, Italiaans en Kroatisch hout). Boeiende volle wijn. De 2008 amfora belo is van 80& ribolla gialla en 20% pinot blanc. Ook hier in amfora, maar iets minder, namelijk zes maanden. Dit geeft de wijn een licht oxidatief karakter. De 2008 cabernet sauvignon amfora heeft na één jaar amfora nog 18 maanden houtrijping gehad. In deze vegetale wijn is grappig genoeg veel minder van het oxidatieve amfora-karakter te proeven, in witte winen deste meer.
  • Guerila, 2009 nika. Een zoete passito-wijn van ingedroogde merlot en cabernet sauignon.200 gram restsuiker. Elegant. Rozenbottel. Mist wel wat zuren, maar toch aangenaam.

Volgens Smulders is de Sloveense sauvignon commercieel gezien vermoedelijk het interessantst. De amfora-wijnen zijn boeiend, maar zijn moeilijk voor veel wijnliefhebbers, vermoed ik. Mij bevielen zelf de frisse witte wijnen het meest, vooral die van furmint.

Al met al een boeiende proeverij van een voor velen nog onbekend wijnland. Maar Sloveense wijnen hebben zeker potentie. Nu nog werken aan bekendheid…