Onlangs was ik op de proeverij van Tastin’France BIO 2024, georganiseerd door Michèle Lainé van Business France. Daar sprak ik met Myrtille Roquette van Château Cazebonne in de Bordeaux. Myrtille zag er vriendelijk uit, maar toch had ze een button op met de tekst BORDEAUX PIRATE. Tja, zoiets intrigeert me natuurlijk. Ik dook er wat dieper in. En wat blijkt!? Ik ben over het algemeen niet zo’n liefhebber van Bordeaux-wijnen (ahum), maar de wijnen van deze Bordeaux-piraten bevielen me wel degelijk! Niks prestigieuze grands crus. Niks stug en stoffig. Bordeaux is back! And I like it. Laat je verrassen door de onconventionele wijnen van de Bordeaux-piraten…
Château Cazebonne bewijst dat Bordeaux leeft, dat Bordeaux in staat is om te innoveren en zichzelf te herdefiniëren. Ik ben nu ook benieuwd naar de onconventionele wijnen van andere Bordeaux-piraten. Bordeaux is back! Met innoverende en verrassende wijnen die buiten de gebaande paden gaan. Zegt het voort.
Veranderende markt
De tophuizen en prestigieuze grands crus in Bordeaux verkopen nog steeds goed, maar momenteel heeft vooral de onderkant van de markt een probleem en krijgt de flesjes maar niet verkocht. Het gevolg? Aanzienlijke overheidsmaatregelen en fikse subsidies om wijngaarden te rooien of om onverkochte wijnvoorraden te distilleren in industriële alcohol. Dramatisch natuurlijk voor de wijnboeren aldaar. En ook niet goed voor het imago van Bordeaux. Maar je kunt je afvragen of de wijnboeren in de Bordeaux niet te traag zijn geweest met aanpassen aan de veranderende marktsituatie, de klimaatverandering èn andere smaakvoorkeuren van jongere generaties.
Bordeaux was vroeger stijl en kwaliteit en had aanzien. Maar Bordeaux begint een wijn voor boomers te worden (mijzelf even daargelaten). Een nieuwe generatie wijnmakers wil breken met de traditionele regels, wijnstijlen en wijnen van Bordeaux. En waarschijnlijk is dat ook goed, want de jongere generatie is minder enthousiast over wijnen uit Bordeaux dan de oudere generatie. En daar willen de Bordeaux-piraten wat aan doen.
BORDEAUX PIRATE
De nieuwe generatie Bordeaux-piraten vecht tegen het heersende conservatieve imago van Bordeaux, maar ook tegen het beeld dat de wijnen uit deze regio allemaal duur, stug en stoffig zijn.
Bordeaux-piraten, ik had er nog nooit van gehoord. Er blijkt zelfs een heuse organisatie van te bestaan, de Union des Vignerons Bordeaux Pirate. “Les choses changent et c’est tant mieux ! Bordeaux is back!” lees ik op hun Instagram-account. De dingen veranderen. En ik denk dat dat zeker goed is.
“Bravo, je suis sûr que vous serez plus réactif que l’interpro et l’union des grands crus,” schrijft een wijnliefhebber als reactie op hun lancering. Blij dus met het initiatief en hoopvol dat de piraten reactiever (volgens mij bedoelt hij juist proactiever…) zullen zijn dat de officiële bestaande organen Conseil Interprofessionnel du Vin de Bordeaux (CIVB) en de Union des Grands Crus de Bordeaux. “Trop cool,” schrijft een ander. En dat moet het inderdaad zijn. Cool, hip, nieuwe jasjes.
Buiten gebaande paden
Wijnmaker Jean-Baptiste Duquesne van Château Cazebonne staat aan de wieg van ‘Bordeaux pirate’. In 2019 startte hij een Facebook-groep om te discussiëren over ontwikkelingen in Bordeaux. Zowel wijnmakers als wijnliefhebbers namen deel. Uit deze groep is dit initiatief uiteindelijk is ontstaan. De Facebook-groep had de naam “Bordeaux Pirate, des vins en dehors des sentiers battus“. Wijnen buiten de gebaande paden. Niet zo gek, want Duquesne wilde boven alles vernieuwing in Bordeaux. Alles wat innovatief is, van de wijnstijl tot de verpakking, van de manier van werken in de wijnkelder tot aan de communicatie met wijnliefhebbers. Naast Jean-Baptiste Duquesne (Château Cazebonne) waren Laurent Cassy (Château Chillac), Laurent David (Château Edmus) en Fabien Lapeyre (Château La Peyre) mede-initiatiefnemers van het project.
Bezadigd vs piraatwaardig
Bordeaux Pirate is in september 2022 opgericht. Eind 2022 proefde een jury de wijnen van Bordeaux Pirate 2023 en maakte uit 79 wijnen een selectie van 52 piraatwaardige cuvées. Het doel: “Breng wijnboeren of handelaren uit Bordeaux onder de aandacht die werken aan het presenteren van persoonlijke, kwalitatieve cuvées die zich onderscheiden van het bezadigde imago dat vaak de associatie is voor Bordeaux-wijnen.” De wens om Bordeaux een andere, nieuwe identiteit te geven, was sterk. Maar vooral ook om hun doel meer bekendheid te geven aan een breder publiek, namelijk de wijnliefhebers.
De jury selecteerde uiteindelijk 52 cuvées die kwaliteit toonden, maar daarnaast ook ‘piraten-potentieel’ hadden. Dat laatste betekent dat ze “historische of ‘exotische’ druivenrassen bevatten, en voor Bordeaux ongebruikelijke of creatieve vinificaties en rijpingsprocessen hebben”. Alle cuvées zijn trouwens biologisch gecertificeerd of in proces van conversie. Ook met dit laatste sluiten de piraten zich aan bij de wereldwijde behoefte c.q. trend naar meer duurzaamheid.
Er wordt binnen de eigen classificaties ook nog onderscheid gemaakt tussen twee soorten wijn: de classificatie ‘Bordeaux Pirate’ (uitsluitend wijnen uit de Bordeaux-appellations) en de classificatie ‘Cuvée Pirate’ (alle andere cuvées zonder geografische aanduiding; die komen veelal als Vin de France op de markt).
Op dit moment doen de volgende Bordeaux-wijnhuizen mee aan het initiatief: Château Les Graves de Viaud, Château Antonius, Vignobles Chaigne et Fils, Ducourt Vins Bio, Château Mallié Chante l’Oiseau, Vignobles Gourgourio, Château de la Vieille Chapelle, Vignobles Despagne-Rapin, Domaines Jean-Yves Millaire, Domaines Corporandy, SKJ Domaines, Pure Line W&S, Château Haut-Tellas, La Renouée, Vignobles Lopez, Château Clos Séric, Château La Peyre, Entre-deux-Terres, Domaine Haut Ventenac, Château Edmus, Clos du Notaire, Château Tour Calon Lateyron, Chateau de Côts, Chastelet, Château Boutinet, Château Chillac, Vignobles Mauro Guicheney, Château Tire Pé, en natuurlijk Château Cazebonne.
Château Cazebonne
Château Cazebonne van Bordeaux-piraat Jean-Baptiste Duquesne bevindt zich in Graves. Duquesne baalde er enorm van dat tradities hem in de weg stonden. Wijnen die niet voldoen aan het traditionele beeld en de bestaande wetgeving, kon hij niet via het officiële ‘Syndicat des vins AOC de Bordeaux’ onder de aandacht brengen omdat sommige van zijn wijnen geen Bordeaux-appellatie hebben of AOP Graves zijn, maar dankzij de nieuwe experimenten soms ‘slechts’ een Vin de France zijn. Hij had geen zijn meer in conformisme. Hij wilde innoveren.
Op zijn eigen site neemt Duquesne duidelijk afstand van de traditionele Bordeaux. “Bordeaux Pirate is een beweging van Bordeaux-wijnboeren die in opstand komen tegen het karikaturale beeld dat geassocieerd wordt met wijnen uit Bordeaux: aan de ene kant ontoegankelijke grands crus classés, aan de andere kant instapwijnen die in bulk worden verkocht. Er zijn wijnboeren die buiten de gebaande paden gaan in Bordeaux. Dit is wat we nu moeten benadrukken. Château Cazebonne maakt duidelijk deel uit van de beweging Bordeaux Pirate.”
Alle wijnen van Duquesne zijn biologisch èn hebben het Demeter-keurmerk voor biodynamie. Binnen de AOP Graves vallen hun series ‘Entre Amis’ (wit, rood, rosé en pétillant; gewoon “un bon jus tout simplement”, een lekker sapje met vrienden), ‘Le Grand Grand Vin rouge (sappig en fruitig rood van merlot en cabernet sauvignon met houtrijping maar zonder dat dat overheerst), ‘Les Parcellaires’ (die op het etiket per perceel/plot vertelt hoe de cuvée is gemaakt en wat de intentie van deze wijn is). Maar hij maakt ook een ‘malbec en amphore’.
En daarnaast is er de Vin de France-serie ‘Cépage d’Antan’. Ja, dit is de ziel van Duquesne’s vernieuwing wat mij betreft. In deze Vin de France kan Duquesne namelijk alle tradities van Bordeaux van zich afschudden. En dus is het geen Bordeaux- of Graves-appellatie, maar Vin de France, waarvoor de minste regels gelden en waar hij naar hartenlust kan experimenteren. De naam ‘Cépage d’Antan’ slaat op het feit dat hij in deze serie in totaal ruim 25 lokale druivenrassen gebruikt die bij Château Cazebonne worden herplant. Het zijn rassen die soms al meer dan een eeuw geleden werden gebruikt, maar inmiddels zijn vergeten. Enkele voorbeelden: mancin, castets, bouchalès, saint-macaire, en petit péjac. Doesn’t ring a bell? Precies! Dood zonde. Vind ik. Vindt Duquesne. En terecht. Superleuk dat je die nu (weer) kunt proeven via zijn wijnen!
De Cuvée Gaz’Bonne 2022 is een frisse lichtvoetige Vin de France PetNat (pétillant naturel). Van 80% sémillon en 20% sauvignon blanc en niet gedegorgeerd, dus met gistresten.
Beide cuvées ‘Comme en 1900’ zijn Vin de France en in de categorie easy en fruitig. De wijnmaker gaat in deze serie echt op zoek naar de smaak van de Bordeaux van weleer. De 2022 Vin de France, Cuvée Comme en 1900 rouge is gemaakt van 45% mancin, 25% castets, 10% saint-macaire en 10% petit verdot. Biologisch en biodynamisch. Deze wijn is het resultaat van 6 jaar werk in Cazebonne om de vergeten druivensoorten van Bordeaux te ontdekken. De wijn heeft 12 maanden gerijpt in amfoor en daarna nog een paar maanden in 500-liter vaten. Een heerlijke wijn! Fris, fruitig, met finesse en puur. De 2023-editie is van mancin, castets, bouchalès, saint-macaire en jurançon noir.
De 2022 Vin de France, Cuvée Soif de 1900 rouge is van castets, jurançon noir, béquignol, mérille en petit verdot. Ook hier veel fraicheur en een zeer verteerbare wijn.
De witte 2022 Graves, Cuvée Argile Ocre is gemaakt van een ‘field blend’ op parcelle Bouché van 50 jaar oude stokken van sémillon (ca. 60%), sauvignon blanc (ca. 25%) en sauvignon gris (ca. 15%). Ze vergisten en rijpen samen één jaar in amfoor. Een intense pure wijn, met fraicheur en citrustonen.
En ook de rode 2022 Graves, Cuvée Astéries de Darche ‘merlot en amphore’ uit de serie ‘Les Parcellaires’ heeft, zoals de naam al zegt, 5 maanden rijping op amfoor gehad. Wow, vol en overtuigend.
Château Cazebonne bewijst dat Bordeaux leeft, dat Bordeaux in staat is om te innoveren en zichzelf te herdefiniëren. En die serie wijnen in amfoor waren voor mij de toppers van de proeverij. Ik ben nu ook benieuwd naar de onconventionele wijnen van andere Bordeaux-piraten. Bordeaux is back! Met innoverende en verrassende wijnen die buiten de gebaande paden gaan. Zegt het voort.
Meer info:
Website van de Union des Vignerons Bordeaux Pirate: www.vigneronpirate.com
En op Instagram: @bordeaux_pirate. En een nieuwe Facebook-pagina Bordeaux Pirate vind je hier: https://www.facebook.com/profile.php?id=61563232101412&locale=nl_NL
Château Cazebonne vind je hier: www.laboutiquedecazebonne.com en op Instagram @365_jours_en_bio
Geef een reactie