op zoek naar de ware auxerrois der Lage Landen

De AuxerroisTafel – op zoek naar de ware auxerrois der Lage Landen. Onlangs werd bij Domein de Wijngaardsberg in Ulestraten de zogenaamde AuxerroisTafel gehouden. De organisator, wijnschrijver Stefaan Soenen, wilde hiermee eens een goede vergelijking maken van wijnen van de auxerrois uit België en Zuid-Nederland. In eerdere edities deed Soenen al hetzelfde met de Pinot Noir-Tafel (2016), de Pinot Gris-Tafel (2017) en de RieslingTafel (2019). Nu dus tijd voor auxerrois. Bij de inmiddels fameuze Tafels worden niet alleen Nederlandse en Belgische wijnmakers zelf uitgenodigd die hun wijnen inzetten, maar ook een aantal wijnschrijvers/bloggers. En er staan altijd enkele piraten tussen, namelijk referentiewijnen van hetzelfde druivenras uit het buitenland, of enigszins vergelijkbare wijnen in het geval van auxerrois (namelijk mono-cépages van pinot blanc of blendwijnen met pinot blanc). Interessant, maar voor de wijnmakers ook spannend, want hun wijnen worden blind geproefd en van commentaar voorzien en gemeten aan de wijnen van hun Nederlandse en Belgische collega’s èn benchmarks uit het buitenland. Zoals Soenen het eens verwoordde: “De wijnbouwers en de wijnschrijvers proeven en beoordelen de Laaglandse wijnen blind. De eigen wijnen worden in verschillende flights aangeboden, samen met buitenlandse benchmarks. (…) op elke Tafel wordt pas écht duidelijk hoe goed de wijnen van de eigen kwaliteitsdomeinen eigenlijk zijn.” Mijn conclusie na deze proeverij: ja, ze zijn over het geheel genomen zeer aangenaam en kunnen vaak de concurrentie met het buitenland goed aan!

Nederland en België
Alle belangrijke wijndomeinen uit België en Nederland die auxerrois maken, waren bij de AuxerroisTafel aanwezig, als fysieke vertegenwoordiging en/of in de fles.

🇳🇱 Uit Nederland: Domein de Wijngaardsberg (Jules Nijst, tevens gastheer van de dag; 2e van links op de foto), Hoeve Nekum (Math Bollen), Wijngoed Thorn (Harry Vorselen), Apostelhoeve (Robin Hulst) – allen uit Limburg – en Wijnhoeve De Kleine Schorre (Johan van de Velde) uit Zeeland.

🇧🇪 Uit België waren aanwezig: Château Bon Baron (Jeanette van der Steen), Wijndomein Thilesna (Johan Jacobs) en D’Hellekapelle (Michel Dehem).

En van de groep wijnschrijvers: Stefaan Soenen (organisator, links op de foto), Peter Doomen, Peter Depré en Marc Roovers uit België, en Cees van Casteren, Mariëlle Beukers (Wijnkronieken.nl), Andrea de Leeuw (voor Anne-Wies.nl) en ondergetekende uit Nederland.

2019 auxerrois Thorn

Auxerrois
Maar laten we eerst eens naar de auxerrois (of ‘auxerrois blanc’) zelf kijken. “Op zoek naar de ware auxerrois der Lage Landen”, heb ik mijn artikel genoemd. Maar wat is de ware auxerrois eigenlijk? En verschilt die van Nederland en België? En verschillen die weer met Duitsland, Luxemburg of Elzas-wijnen?
Zo goed zullen de meesten van ons de auxerrois vermoedelijk niet kennen. Als je er al een referentie van hebt, is dat waarschijnlijk die van een redelijk neutrale enigszins frisse wijn.

Het ras komt oorspronkelijk uit Elzas-Lotharingen (Alsace-Lorraine) en is een van de vele afstammelingen van pinot x gouais blanc (= Heunisch Weiss). Daarmee is het een broertje of zusje van chardonnay, gamay noir, aligoté en andere rassen. Dit verklaart waarom auxerrois in het verleden wel eens verward werd met pinot blanc (ik zie ook de verwarring met klevner, zo wordt pinot blanc ook wel in de Elzas genoemd) of chardonnay, maar ook met enkele synoniemen die het druivenras kent, zoals pinot auxerrois in de Elzas en Kleiner Heunisch (= kleine gouais blanc) in Badem-Württemberg. De naam is trouwens geen afgeleide van de stad Auxerre in Yonne, maar is vermoedelijk afgeleid van Auxois, de oude naam voor Alsace. Om het nog verwarrender te maken: het druivenras ‘cot’ wordt in de Cahors ook wel eens ‘auxerrois’ genoemd omdat men dacht dat het ras uit Auxerre kwam; en ‘cot’ is weer de malbec die we tegenwoordig vooral uit Argentinië kennen. Lekker verwarrend allemaal voor de gemiddelde wijnliefhebber.

Auxerrois vind je tegenwoordig vooral in de Elzas, maar ook in Duitsland en Luxemburg, in Nederland en België, en zelfs in Engeland en Canada, met nog een bijna te verwaarlozen kleine aanplant in Zuid-Afrika. Op het etiket zul je de naam auxerrois in de Elzas echter niet vaak tegenkomen. Of hij verdwijnt roemloos en naamloos in een Crémant d’Alsace of een Edelzwicker, of hij wordt geblend in wijn die als Pinot Blanc (of Klevner / Clevner) verkocht wordt. Op de wijnen die wij proefden, stond vooral ‘auxerrois’, soms ‘auxerrois blanc’ of ‘pinot auxerrois’.

Peter Doomen - wijn van eigen bodem

Lage zuurgraad
Peter Doomen schrijft in zijn boek “Wijn van eigen bodem; wijnbouw in Vlaanderen en Wallonië” over de auxerrois: “Variëteit met lage zuurgraad, geschikt voor noordelijke klimaten. Gedijt goed op kalkgrond. Neutrale smaak. Bij beperking in oogstvolume rijk en honingachtig.” Wat neutrale smaak betreft, zat ik dus over het algemeen goed.
Jancis Robinson typeert het ras inderdaad als “low-acid variety useful in cool climats”.

Naar aanleiding van onze proeverij, zou ik de volgende typeringen aan auxerrois willen hangen:
frisse wijnen met milde zuren c.q. lage zuurgraad en soms met een “sympathiek klein zoetje” (eerder in Nederland dan in België overigens), sappig en droog, levendig en opwekkend, toegankelijk en eetlustopwekkend, licht aromatisch met een volle afdronk; groene appel, peer, (rijp) wit fruit, citrusvruchten, meloen, florale tonen (bloesem), planten, grassig, groene kruiden, perzik en abrikoos, gele pruim, soms honing en mandarijnen, en in mindere mate witte chocolade, amandel, lichte kruidigheid, soms een zilte ondertoon (Zeeland) of een vleugje koolzuur, en lijkt soms zelfs wat voller en meer extractie te hebben dan pinot blanc.

Jules Nijst beschrijft zijn visie op auxerrois heel mooi: “Een goed gemaakte auxerrois is heel aromatisch, bloemig, peer, rode appel, meloen en een beetje kruidig. In de mond lekker sappig, fris, opwekkend en door het vrij lage alcohol gehalte heel doordrinkbaar. Ik wil bij de kern van auxerrois blijven: aromatisch, frivool en jeugdig. Het moet mijn jongste dochter zijn.”

Domein De WIjngaardsberg

Benchmarking
We proefden in totaal 35 wijnen in 5 series, waarbij de laatste serie drie houtgerijpte auxerrois-wijnen betrof. We proefden Nederlandse, Belgische en buitenlandse wijnen door elkaar en ook enkele pinot blancs en blends met auxerrois ter vergelijk. Allemaal blind, maar waarbij de stijlen wel telkens min of meer op elkaar waren afgestemd door Soenen. Voor een uitgebreide beschrijving van de geproefde wijnen: zie onderaan.

Kwaliteit
Er werd aardig gediscussieerd over de ware aard van de auxerrois en over de geproefde wijnen. Eerlijkheid staat voorop bij alle deelnemers aan de Tafel. En “door blind te proeven schakelen we vooroordelen uit en door vergelijking met benchmarks uit het buitenland wordt de kwaliteit van de eigen wijnen gewogen op een internationale schaal,” citeer ik Stefaan Soenen. Maar de discussie was wellicht dit keer iets minder levendig, omdat we dankzij de coronamaatregelen verspreid over een grote zolder zaten. Toch denk ik dat we tot de kern van de auxerrois zijn gekomen, hoewel we dit druivenras wellicht nog vaker en intensiever onder de loep moeten nemen.

aspergequiche bij auxerrois

Wijn-spijs
Voor degenen die geïnteresseerd zijn in wijn-spijs combinaties, hier nog een paar tips ; hangt uiteraard wel af van welke stijl je te pakken hebt, maar even heel algemeen. De wijnen van auxerrois zijn gastronomisch goed en redelijk breed inzetbaar. Natuurlijk als aperitiefwijn. Denk verder aan Elzas-specialiteiten als Flammkuchen, Zwiebelkuchen (Zewelkuche, tarte à l’oignon alsacienne), Kasknepfle (Käseknöpfle), Baeckeoffe (Elzasser stoofpot) of zuurkool. Fondue vigneronne. Schaal- en schelpdieren. Ceviche van coquilles. Mosselen met dille. Visterrines en lichte visgerechten. Zoetwatervis (forel). Accras de morua martiniquais (viskoekjes uit Martinique). Witte asperges. Frisse zomersalades (b.v. salade de couac = tabouleh). Lentegroentjes. Verse geitenkaas. Kaasfondue (b.v. fondue savoyarde of fondue met Zwitserse kaas). Aspergequiche (witte of groene asperges), quiche Lorraine of quiche met peer. Slakken en kikkerbilletjes. Gevogelte, als je het niet te wild maakt. Bouchées à la reine (vol au vent, bladerdeegpasteitjes gevuld met ragout van kip en champignons). Oud Conynsbergh adviseert bij zijn houtgerijpte Auxerrois Natuur (zie nr. 36 onderaan) zelfs “een gerecht met wat aardse tonen, zoals een pasta met eekhoorntjesbrood of een vol-au-vent met kalfszwezeriken en champignons”.

AuxerroisTafel - proeven

Conclusies
Auxerrois is kennelijk een lastig druivenras om te verbouwen. Het ras geeft veel werk, al hoewel niet elke wijnmaker dat onderschrijft. Het lijkt in elk geval een prima ras voor de Lage Landen, mede door de lage zuurgraad, waardoor je frisse maar sappige en fruitige wijnen in ons klimaat krijgt.

  • De wijn heeft soms een sappige indruk. Er komt tijdens de proeverij een discussie tussen Nederland en België over restzoet en sappigheid. Wat is fijner? Misschien een nuanceverschil, maar wellicht ook een andere insteek. Restzoet geeft bij auxerrois een sappige indruk. Ik hou daar in dit geval wel van. Het geeft voor mij bij auxerrois een mooie balans en een sappigheid die de doordrinkfactor versterkt. Restzoet versterkt de typiciteit, maar maskeert anderszijds mineraliteit. Ik hou na de proeverij het gevoel over dat wijnbouwers in Nederland dat restzoetje appreciëren, maar dat men in België de gastronomische inzetbaarheid verhoogt ziet door minder restzoet en een wat strakker en droger karakter.
  • Het warmere 2018 vs. het wat koelere 2019? Wat mij betreft wint de frissere stijl van 2019 het duidelijk van 2018. Neem als voorbeeld maar de twee wijnen van Thorn (nr. 27 uit 2018 en nr. 29 uit 2019; zie hieronder de proefnotities van de geproefde wijnen).
    auxerrois heeft van zichzelf al een vrij lage zuurgraad. Dat is niet erg in koele klimaten. Maar in een warm jaar als 2018 hebben sommige wijnen dan toch een iets te lage zuurgraad. De wijnen kunnen dan wat spanning missen. Dat zal zeker een aandachtspunt voor de toekomst zijn, als de temperatuur langzaam stijgt en we nog meer heel warme jaren gaan krijgen!
  • We proefden drie wijnen met houtrijping. Wel of geen hout? Ik zeg 1-2. Liever niet, of zeer ingetogen. Maar zeker interessant.
  • En wie wint er? Lage Landen of andere landen? Daar waar we Lage Landen naast wijn uit Elzas, Luxemburg of Duitsland proefden, heb ik een vergelijking getrokken. Uitkomst: 5-2 voor de Lage Landen. Daar kunnen ‘we’ trots op zijn. Auxerrois c.q. pinot blanc – auxerrois uit de Lage Landen is dus uitstekend over het algemeen. Het ras doet het hier gewoon heel goed. Dat is toch best mooi om te constateren.
degustatie - proeverij AuxerroisTafel

Degustatie
Ik wilde hier niet alle 35 (+ 1 ‘tussenwijn’, vandaar in de telling 36) wijnen minutieus doornemen, maar slechts wat typeringen geven, vergelijkingen maken en tussenconclusies trekken. Het werd toch wat uitgebreider, telkens een vergelijking van de wijnen die we per serie in tweetallen direct naast elkaar proefden. Ik zet er per wijn telkens het land achter met [NL], [B], [D], [F] of [Lux].

Noot vooraf. We proeven naast iets oudere wijnen natuurlijk vooral veel 2018 en 2019, soms naast elkaar. Dat is een beetje lastig vergelijken omdat 2018 een erg warm jaar was en auxerrois van zichzelf al een lage zuurdraad heeft. 2019 lijkt een meer getypeerd jaar. Maar we zullen zien hoe dat uitpakt in de praktijk.

In serie 1 proefden we 9 wijnen.

  • 1 + 2: 2018 auxerrois blanc van Wijngoed Reyngaard [B] naast 2019 auxerrois van d’Hellekapelle [B]. De wijn van wijnbouwer Jan Reynaert (Wijngoed Reynaard) is strakdroog en heeft frisse zuren, maar mist toch wat fraicheur in de indruk. Naast citrustonen ook koolnat. De wijn lijkt wat reductief, jong met wat CO2. D’Hellekapelle van Michel Dehem heeft ook mineraliteit en frisse zuren. Droog, fris, met bloesemtonen en een aangenaam bittertje. Zuiver en aromatisch. Krijgt met het stijgen van de temperatuur in het glas iets snoepjesachtig dat schijnt te komen als wijnen jong op fles gaan. Hier wint de wijn uit 2019. 1-0 voor 2019.
  • 3 + 4: 2018 AOC Côtes de Toul, auxerrois van Domaine Lelièvre [F] naast 2018 pinot auxerrois van Wijndomein Thilesna (“karaktervol Maaslands”) [B]. Een blindganger uit Frankrijk ertussen, uit de Côtes de Toul in de Lorraine. Op het etiket staat ‘auxerrois’, op hun site wordt de wijn vermeld als ‘pinot auxerrois’. Een tijdje ‘sur lie’ gerijpt. In de neus rijp geel steenfruit en wat subtiele honingtonen, gepaard met venkel. In de mond mild, zacht, rond, vriendelijk met rijp fruit. Het doet mij daardoor vermoeden dat het wellicht (geblend is met) pinot blanc. Dat is niet het geval. De wijn is al wat geëvolueerd. Snel opdrinken wat mij betreft. Lelièvre adviseert: als aperitief, bij vis, schaaldieren, slakken, kikkerbilletjes, boudins blancs (witte bloedworstjes) of verse geitenkaas.
    De auxerrois van Johan Jacobs (Thilesna) uit Maasland heeft eveneens wat honingtonen en geel fruit. Zelfs de venkeltonen ontbreken hier niet. Maar daarnaast wat mineraliteit.
    Beide wijnen zijn voller en vettiger dan 1 en 2. Twee keer auxerrois uit 2018, heel vergelijkbaar. De wijn uit van Johan Jacobs (Thilesna) uit Maasland wint het wat mij betreft duidelijk van de Franse wijn; net iets complexer. 1-0 voor de Lage Landen!
  • 5 + 6: 2018 chardonnay – auxerrois van Gloire de Duras [B, Haspengouw] naast de 2019 pinot auxerrois van Wijndomein Thilesna [B].
    Gloire de Duras (Peter Nijskens) maakt geen mono-cépage van asuxerrois, wel deze blend van 60% chardonnay en 40% auxerrois. Met 13,5% alc. een van de stevigere die we proefden. Mooie zuivere wijn. Een redelijk frisse zeer plezierige wijn. Ook hier rijp geel fruit en venkel en zelfs wat honingtonen.
    Proefden we eerder de 2018 van Thilesna, nu dus de 2019. Frisse zuren, witte perzik, appel, bloesem, limoen/citroen en zelfs wat grassig. Een heel ander karakter dan de wijn uit het warmere 2018.
    En het verschil met de 2018 van Gloire de Duras wordt in het oogstjaar – even los van het feit dat dit een blend met chardonnay is – duidelijk. Gloire de Duras 2018 is aromatischer, sappiger met sinaasappeltonen en met rijper fruit dan Thilesna 2019. De Thilesna 2019 heeft duidelijk minder rijp fruit, is wat neutraler, maar ook frisser. Thilesna 2019 hier vermoedelijk typerender voor auxerrois dan hun 2018.
  • 7 + 8: 2017 Coteaux de Remich, auxerrois, grand premier cru, Caves St. Martin [L] naast 2019 Schouwen-D®uivenland, auxerrois van Wijnhoeve De Kleine Schorre [N, Zeeland].
    De wijn uit Luxemburg heeft een volle neus met rijp geel steenfruit en weer die honingtonen, alhoewel slechts licht aanwezig. In de mond vol, met rijp geel steenfruit en een klein bittertje. Fijne sappige wijn met een mooie balans. Sappig, ja. Of komt het door iets meer restzoet? Er komt later in de proeverij een discussie tussen Nederland en België over restzoet. Zie conclusie.
    De Kleine Schorre 2019 heeft veel fraicheur in de neus. Fruit en citrustonen. Nog jeugdig, zelfs nog een beetje pétillant. Ook in de mond fris, bijna groenig/vegetaal. Granny smith en citroen. Ook hier een lekkere sappigheid. Welke wijn wint hier in de vergelijking? De wijn van St. Martin is zeer aangenaam, maar lijkt wat commerciëler en daardoor wat saaier. De Kleine Schorre 2019 is complexer en spannender en heeft een mooie balans. 2-0 voor de Lage Landen? 2-0 voor 2019 vs. 2018.
AuxerroisTafel serie 1 nr 8-9
  • 9: ter vergelijking een magnum 2018 auxerrois van De Kleine Schorre [N]. Poe. Wat een verschil met 2019 in een gewone fles! 2018 van een warm jaar. Veel extract, minder zuren. Restzoet 12gr/L. Zeer rijp geel fruit. Restzoetje valt hier echt op, met een beetje een vreemd zoet-zuur spel. De zuren lijken hier gemaskeerd door het restzoet, de spanning en balans mist wat. Ik mis de zuren uit 2019 hier behoorlijk. Maar het is een magnum, dus misschien nog te jong en komt het met een tijdje flesrijping allemaal goed.
AuxerroisTafel serie 2 nr 10-13

In serie 2 proeven we 7 wijnen:

  • 10 + 11: 2019 AOP Côtes de Sambre et Meuse, Composition pinot van Château Bon Baron [B, Dinant] naast 2018 Baden / Endinger Engelsberg auxerrois trocken van Weingut Knab [D].
    moeilijk vergelijken, want de Composition pinot van Jeanette en Piotr van der Steen is een blend van 40% auxerrois, 27% pinot blanc en 33% pinot gris. In de neus toch weer rijp geel steenfrit en honingtonen, maar ook wat gestoofde kool en zelfs de frisheid van de venkel is er weer.
    De Duitser uit de regio Kaiserstuhl wordt op hun site “der charmante Cousin der Burgunderfamilie” genoemd. De wijn heeft veel fraicheur en frisse zuren, is droog en toont mineraliteit. Appel en peer in de neus. Ondanks het warme jaar 2018. Ook in de mond fris en mineralig. Zuiver, fijn. De fraicheur geeft ‘m wat spanning en vitaliteit. Aromatisch en sappig (komt die indruk weer vanwege het restzoetje?). meer de grassige stijl met groene kruiden die mij wel bevalt in auxerrois.
    De “Composition pinot” is aromatisch en heeft meer finesse dan de auxerrois van Knab. Maar voor de gemiddelde (Nederlandse) consument zou Jeanette’s compositie met z’n 2,1gr/L restzoet wel eens net iets té strak en droog kunnen zijn. Bij Knab’s auxerrois daarentegen ondersteunt het restzoetje de balans en versterkt het aroma c.q. de ‘Sortentypizität’ (de typiciteit van het druivenras). Dat zou dus bij Nederlanders wel eens in de smaak kunnen vallen. Maar overall is de Knab wat ‘commerciëler’, en als we dat zeggen onder wijnkenners, dan betekent dat meestal dat de andere wijn ‘wint’ door meer finesse, complexiteit etc. Dus wat mij betreft: Knab heerlijk, maar Bon Baron net wat uitdagender. 3-0 voor de Lage Landen.
  • 12: 2017 AOP Côtes de Sambre et Meuse, auxerrois van Château Bon Baron [B]. Deze even los geproefd. 100% auxerrois en restzoet van 1,7gr/L, nog lager dus. Droog, veel venkel- en anijstonen. Aan de frisse kant van het smaakspectrum met granny smith en peer en groene kruiden, echter zonder vegetaal over te komen. Ook in de afdronk fris met veel fraicheur en groene kruiden. Aroma’s als venkel, anijs, maar ook eucalyptus en munt versterken als je de wijn heel koud vergist.
  • 13 + 14: 2013 Limburgse landwijn, auxerrois van Domaine Salamander [NL] naast 2011 AOP Côtes de Sambre et Meuse, auxerrois van Château Bon Baron [B].
    De Limburgse auxerrois uit 2013 is voor mij inmiddels te oud. Sterke tonen van gekookte kool, boers en met een gerijpt boeket. De oorspronkelijke appel- en peertonen zijn verdwenen. Jammer. Redelijk droog en met zachte zuren en een bittertje. De auxerrois van Bon Baron uit 2011 houdt echter wel stand. Fraicheur, medium zuren en rijp fruit. Bij opening bijna iets oxidatiefs., maar dat verdwijnt snel. De wijn is boterig (maar heeft geen houtrijping gehad), met boterbabbelaar, gebakken ananas en tropisch fruit. Opvallend en interessant.
AuxerroisTafel serie 2 nr 14-16
  • 15 + 16: 2014 AOC Côtes de Toul, auxerrois van Domaine Lelièvre [F] naast 2006 AOP Côtes de Sambre et Meuse, auxerrois van Château Bon Baron [B].
    Discussie over de 2014 van Lelièvre qua houdbaarheid. Zeker geouderd bouquet. Redleijk droog. Venkel, appel en peer in de neus naast rijp fruit in de mond. Wat lactisch. Voor mij iets te oud en over de top. De Bon Baron 2006 is een grapje tussendoor om te kijken of ie ’t nog doet. Bittertje, koolnat, een van de eerste keren dat Jeanette de wijn heeft aangezuurd. Voor mij nu wel te oud en atypisch.
AuxerroisTafel serie 3 nr 17-20

Serie 3 bestaat uit 8 wijnen uit Nederland, Frankrijk (Elzas), België en Luxemburg. Interessante mix dus.

  • 17 + 18: 2018 Mergelland, auxerrois van Domein De Wijngaardsberg [NL, Mergelland/Limburg] naast 2018 Vin d’Alsace, pinot blanc – auxerrois van Albert Mann [F. Elzas].
    De auxerrois van Jules Nijst (De Wijngaardsberg) is iets gerijpt in de neus, met rijp geel fruit. In de mond frisse zuren en een klein restzoetje (2,3gr/L). Prima in balans en in de ontwikkeling een aangenaam bittertje. Citrus, grapefruittonen, bijna sauvignon blanc-achtig. Laat Jules het maar niet horen, want hij is geen sauvignon-fan. Maar niet getreurd, want de krokantheid van de wijn, de grassigheid, expressiviteit en subtiele stuivendheid in het glas maken de wijn tot een fijne lentewijn.
    Dan de vergelijking met de Elzas-blend van 75% auxerrois en 235% pinot blanc. Niet helemaal vergelijkbaar dus, maar toch. Van mergel en kalkbodem. In de neus wat neutraal, met fraicheur en mineraliteit. Mildere zuren en anijstonen met een bittertje. 2gr/L restzoet.
    Op het eerste gezicht lijkt een vergelijking van Elzas met Limburg en 100% auxerrois versus een blend met pinot blanc erin misschien niet helemaal eerlijk. Maar de auxerrois van Jules Nijst doorstaat de vergelijking wat mij beteft glansrijk. Meer expressie en door iets meer fraicheur verfrissender maar vooral ook spannender. 4-0 voor de Lage Landen.
  • 19 + 20: 2016 Mergelland, auxerrois van Domein De Wijngaardsberg [NL, Mergelland/Ulestraten] naast 2016 Alsace, “H” pinot auxerrois, vieilles vignes van Josmeyer.
    Het krokante verfrissende van de auxerrois 2018 van De Wijngaardsberg is in de 2016 helaas verdwenen. Ook hier weer rijp geel steenfruit in een strogele wijn. Maar de neus vertoont al wat gekookte kool en is voor mij al iets te gerijpt en ontwikkeld. In de mond versterkt die indruk. Rijp fruit. Medium zuren, maar de wijn valt in de afdronk wat weg. Ik drink ‘m liever wat jonger.
    De Elzas-auxerrois (100%) van oude stokken uit hetzelfde jaar 2016 is totaal anders en daardoor eigenlijk nauwelijks vergelijkbaar. Strogeel. Fris, dik, rijk, vol, met honingtonen. Bijna pinot gris-achtig en zelfs iets Sauternes-achtigs met een heerlijke abrikozentaart. Voor het gevoel heeft de wijn een zoetje (2,5gr/L). Mooi en complex met een fijne balans. Maar absoluut niet wat je verwacht te gaan proeven bij een auxerrois! Ik deel geen punten uit.
AuxerroisTafel serie 3 nr 21-24
  • 21 + 22: 2018 Mergelland, auxerrois van Hoeve Nekum [NL, Mergelland/Maastricht] naast 2018 Voerendaal, auxerrois van Landgoed Overst [NL, Voerendaal/Limburg].
    Bij de auxerrois van Hoeve Nekum van Math Bollen gerijpt fruit en venkel, maar de wijn is nog wat gesloten. On de mond rijp fruit met mineraliteit en thee op de achtergrond. Nu wat snel weg. De wijn oogt te zoet en lijkt wat disbalans in het zoet-zuurspel te hebben. Daarom vermoeden enkelen dat de wijn nog te jong is en dat het waarneembare zoetje over een tijdje beter geïntegreerd is. Tijd voor een herkansing dus over een tijdje…
    De auxerrois van Harry Meijers (Landgoed Overst) heeft veel zuren en frisheid, met appel, meloen, vuursteen en medium rijp geel fruit. De wijn prikkelt nog een beetje. Eenvoudig, maar zeer correct gemaakt.
  • 23 + 24: 2019 Mergelland, auxerrois van Hoeve Nekum [NL, Mergelland/Maastricht] naast 2018 AOC Moselle Luxembourgeoise, auxerrois, grand premier cru De Nos Rochers van Caves St. Martin [L].
    De auxerrois van Hoeve Nekum is nu van het frissere jaar 2019. Wat een verschil met de voorgaande wijn uit 2018! Ook deze toont restzoet, zelfs aardig wat. Maar hier heeft de wijn een mooie fraicheur die het restzoet uitstekend in balans houdt. De wijn is rijp en rijk met een aangenaam bittertje. De goede zoet-zuur balans zorgt voor een aantrekkelijke sappigheid. Gewoon lekker.
    Ter vergelijking weer een wijn van de Luxemburgse Caves St. Martin, wel uit 2018. Rijp fruit en een vleugje honing, maar ook groene kruiden. Sappig. Mooi gemaakt. Heeft meer zuren dan auxerrois 2018 van Hoeve Nekum. Blijft lang hangen.
    Hier lijkt de Nederlandse wijn wat commerciëler en de wijn uit Luxemburg wat complexer met een hogere doordrinkbaarheid, hoewel ik de sappigheid van Hoeve Nekum 2019 absoluut goed weet te waarderen. Toch in dit geval een punt voor Luxemburg. We komen daarmee uit op 4-1 voor de Lage Landen.
  • Tussendoortje: 25: 2014 auxerrois van Domein De Wijngaardsberg. Strogele wijn. De 2016 (zie nr. 19) was mij al te gerijpt. Leuk om te zien dat 2014 me eigenlijk nu nog beter bevalt. De wijn is nog prima te drinken, maar verliest al wat fruit. Mijn conclusie: toch liever (veel) jonger drinken. Maar nu aangenamer dan de 2016.
AuxerroisTafel serie 4 nr 225-28

Serie 4 bestaat uit 8 wijnen uit Nederland, België en een wijn uit Duitsland.

  • 26 + 27: 2016 Hagelandse wijn, pinot blanc, Kluisberg [B] naast 2019 auxerrois, Wijngoed Thorn [NL].
    De gerijpte Belgische pinot blanc van Jos Vanlaer en zijn gezin heeft venkeltonen en groene kruiden. Veel fraicheur met daarbij honingachtig; voor mij een moeizame combinatie. Rijp geel steenfruit. Sappig met een aangenaam bittertje en een mooie concentratie. Wat restzoet (2gr/L) geeft een goede balans.
    de auxerrois van Harry Vorselen (Wijngoed Thorn) heeft een fijne frisse slanke stijl met mineraliteit, peer, groene kruiden en grassigheid. Aangenaam bittertje en ‘spritzig’. Mooie zuivere structuur.
    Lastige flight om te vergelijken, 2016 pinot blanc vs 2019 auxerrois. Beide wijnen mooi op hun terrein.
  • 28 + 29: 2018 auxerrois, Wijngoed Fromberg [NL] naast 2018 auxerrois, Wijngoed Thorn [NL].
    De wijn van Mercel Soomers (Fromberg) heeft onverwacht veel restzoet. Heel rijp geel steenfruit, maar ook vegetaliteit. Wel rijk, maar mist wat concentratie. Mij gewoon iets te zoet. En door het gebrek aan zuren mist de wijn wat spanning.
    Thorn 2018 staat er wel iets beter bij. Strogeel. Frisse neus. Rijp, maar geen te rijp fruit. Hier ook een zoetje, en wat bitters. Maar ook hier mist de 2018-wijn wat zuren waardoor ie wat ‘flabby’ overkomt.
    Beide wijnen werden net iets te warm geschonken, wat de indruk nog iets kan hebben versterkt. Maar deze flight laat zien hoe verschillend het warmere 2018 en het frissere 2019 zijn. Neem als voorbeeld maar de twee wijnen van Thorn (nr. 27 en 29). Het moge duidelijk zijn bij welk jaar mijn voorkeur ligt. 3-0 voor 2019 vs. 2018.
  • 30 + 31: 2019 pinot blanc – auxerrois, Wijndomein Pietershof [B] naast 2019 auxerrois, Apostelhoeve [NL].
    Geweldige wijn van 80% pinot blanc en 20% auxerrois van Piet Akkermans en Albert Meijer (Wijndomein Pietershof), mijn absolute favoriet van de hele proeverij. Lichtgeel. Mooie frisse neus. In de mond ook heerlijk fris met wit fruit en bloesem. Sappig met mooie frisse zuren. Lekker en met hoge doordrinkbaarheidsfactor. Grappig genoeg strakker en droger dan de wijn van Apostelhoeve, maar toch die sappige indruk. Dat hoeft dus niet altijd met het ‘Nederlandse’ restzoetje!
    De auxerrois van de familie Hulst (Apostelhoeve) is lichtgeel met sinaasappel en boenwas in de neus. Mooie fraicheur met een beetje sauvignon blanc-karaktercitrus en grassigheid). Beide wijnen in België wellicht goed inzetbaar vanwege de strakheid (hoewel de Apostelhoeve feitelijk 6,4gr/L restzoet heeft).
  • 32 + 33: 2017 Baden, auxerrois, Weingut Bernhard Huber [D] naast 2018 auxerrois, Apostelhoeve [NL].
    De wijn uit Baden is voor velen ook een van de toppers van de proeverij. Fraicheur, honingtonen, zelfs lijkt de wijn wat houttonen te hebben (maar heeft 100% op inox gelegen). Slank, elegant, appel, peer. Zonder restzoet om de aroma’s te maskeren. Meer de Belgische preferentie dus, constateer ik. Maar ook ik vind deze wijn heerlijk!
    De auxerrois 2018 van de Apostelhoeve heeft ondanks het warmere oogstjaar toch een mooie fraicheur. In de neus wat honingtonen, maar in de mond appel, peer, meloen en veel fraicheur met voldoende vulling. Iets meer restzoet (6,6gr/L) dan 2019. Zeer aangenaam.
    Beide wijnen zijn absoluut aan elkaar gewaagd en hebben een heel mooie balans. Mooi om te zien. Ex aequo: 5-2 voor de Lage Landen.
AuxerroisTafel serie 5 nr 34-36

Met serie 5 sluiten we af: drie maal auxerrois met houtrijping.

  • 34: 2018 auxerrois cuvée, Wijndomein Oud Conynsbergh [B].
    Gerijpt in vaten van Frans eiken. De wijn is een beetje troebel, maar dat komt omdat de auxerrois cuvée niet gefilterd is. In de neus stevige houttonen van ruw gezaagd hout. In de mond geel fruit naast veel houtbitters. Het hout is nu (nog?) niet goed geïntegreerd. Het alcoholpercentage van slechts 11% alc. helpt hierbij vermoedelijk ook niet. Voor mij heeft de wijn teveel houttonen en bitters en geraakt daardoor in onbalans. Ik proef nu naast het beetje fruit vooral veel hout en vrees dat de houttonen ook met wat meer rijping te zeer blijven domineren.
  • 35: 2019 Atalanta, d’Hellekapelle [B]. Wijn van 60% chardonnay en 40% auxerrois met 6 maanden rijping op Frans eiken (1/3 nieuw). Vatmonster (nog niet gebotteld). Naast appel wat groene kruiden en venkel. Maar ook hier is het fruit nog vrij ver weg. De wijn is verder strakdroog en heeft heel veel zuren. De houttonen zijn hier beter geïntegreerd en zeker subtieler dan bij de vorige wijn, maar de hoge zuurgraad doet ‘m helaas de das om. Ik vraag me dus af of een beetje restzoet hier de wijn geen goed gedaan zou hebben. Maar ja, ik ben een Hollander, hè!?
  • 36: 2018 auxerrois Natuur, Belgisch eik, Wijndomein Oud Conynsberg [B].
    Natuurlijke gisting op Franse eik (maar aangepant in België). Lichtgeel. Ingetogen. Redelijk droog, maar niet strakdroog. Mooie fraicheur en vulling en aangenaam fruit. Ook 11% alc., maar nu goed in balans. Het kan dus wel!
    Wel of geen hout? Ik zeg 1-2. Liever niet, of zeer ingetogen. Maar zeker interessant.